path: root/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.xml

<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-1" standalone="no"?>
<!--
     The FreeBSD Dutch Documentation Project

     $FreeBSD$
     Vertaald door: Siebrand Mazeland / Rene Ladan

     %SOURCE%	en_US.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml
     %SRCID%	39575
-->

<appendix id="mirrors">
  <title>&os; verkrijgen</title>

  <sect1 id="mirrors-cdrom">
    <title>CD-ROM en DVD uitgevers</title>

    <sect2>
      <title>Winkelproducten in doos</title>

      <para>&os; is beschikbaar in een doos (&os; CD-ROMs, additionele
	software en gedrukte documentatie) bij verschillende
	verkopers:</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>Frys Electronics</otheraddr>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.frys.com/"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>
      </itemizedlist>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>CD-ROMs en DVD's</title>

      <para>&os; CD-ROMs en DVD's zijn te koop bij veel online
	winkels:</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>&os; Mall, Inc.</otheraddr>
	    <street>700 Harvest Park Ste F</street>
	    <city>Brentwood</city>, <state>CA</state> <postcode>94513</postcode>
	    <country>Verenigde Staten</country>
	    Telefoon: <phone>+1 925 240-6652</phone>
	    Fax: <fax>+1 925 674-0821</fax>
	    E&ndash;mail: <email>info@freebsdmall.com</email>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.freebsdmall.com/"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>Dr. Hinner EDV</otheraddr>
	    <street>St. Augustinus-Str. 10</street>
	    <postcode>D-81825</postcode> <city>München</city>
	    <country>Duitsland</country>
	    Telefoon: <phone>(089) 428 419</phone>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.hinner.de/linux/freebsd.html"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>JMC Software</otheraddr>
	    <country>Ierland</country>
	    Telefoon: <phone>353 1 6291282</phone>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.thelinuxmall.com"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>Linux Distro UK</otheraddr>
	    <street>42 Wharfedale Road</street>
	    <city>Margate</city>
	    <postcode>CT9 2TB</postcode>
	    <country>Verenigd Koninkrijk</country>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="https://linux-distro.co.uk/"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>The Linux Emporium</otheraddr>
	    <street>Hilliard House, Lester Way</street>
	    <city>Wallingford</city>
	    <postcode>OX10 9TA</postcode>
	    <country>Verenigd Koninkrijk</country>
	    Telefoon: <phone>+44 1491 837010</phone>
	    Fax: <fax>+44 1491 837016</fax>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.linuxemporium.co.uk/products/bsd/"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>Linux+ DVD Magazine</otheraddr>
	    <street>Lewartowskiego 6</street>
	    <city>Warsaw</city>
	    <postcode>00-190</postcode>
	    <country>Polen</country>
	    Telefoon: <phone>+48 22 860 18 18</phone>
	    E&ndash;mail: <email>editors@lpmagazine.org</email>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.lpmagazine.org/"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>Linux System Labs Australia</otheraddr>
	    <street>21 Ray Drive</street>
	    <city>Balwyn North</city>
	    <postcode>VIC - 3104</postcode>
	    <country>Australië</country>
	    Telefoon: <phone>+61 3 9857 5918</phone>
	    Fax: <fax>+61 3 9857 8974</fax>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.lsl.com.au"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>LinuxCenter.Ru</otheraddr>
	    <street>Galernaya Street, 55</street>
	    <city>Saint-Petersburg</city>
	    <postcode>190000</postcode>
	    <country>Rusland</country>
	    Telefoon: <phone>+7-812-3125208</phone>
	    E&ndash;mail: <email>info@linuxcenter.ru</email>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://linuxcenter.ru/shop/freebsd"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>
      </itemizedlist>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Distributeurs</title>

      <para>Wederverkopers die &os; CD-ROM producten willen verkopen
	kunnen contact opnemen met een distributeur:</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>Ingram Micro</otheraddr>
	    <street>1600 E. St. Andrew Place</street>
	    <city>Santa Ana</city>, <state>CA</state>
	    <postcode>92705-4926</postcode> <country>Verenigde Staten</country>
	    Telefoon: <phone>1 (800) 456-8000</phone>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://www.ingrammicro.com/"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>Kudzu, LLC</otheraddr>
	    <street>7375 Washington Ave. S.</street>
	    <city>Edina</city>, <state>MN</state> <postcode>55439</postcode>
	    <country>Verenigde Staten</country>
	    Telefoon: <phone>+1 952 947-0822</phone>
	    Fax: <fax>+1 952 947-0876</fax>
	    E&ndash;mail: <email>sales@kudzuenterprises.com</email>
	  </address>
	</listitem>

	<listitem>
	  <address>
	    <otheraddr>LinuxCenter.Ru</otheraddr>
	    <street>Galernaya Street, 55</street>
	    <city>Sint-Petersburg</city>
	    <postcode>190000</postcode>
	    <country>Rusland</country>
	    Telefoon: <phone>+7-812-3125208</phone>
	    E&ndash;mail: <email>info@linuxcenter.ru</email>
	    WWW: <otheraddr><ulink
	      url="http://linuxcenter.ru/freebsd"></ulink></otheraddr>
	  </address>
	</listitem>
      </itemizedlist>
    </sect2>
  </sect1>

  <sect1 id="mirrors-ftp">
    <title>FTP sites</title>

    <para>De officiële broncode voor &os; is beschikbaar via
      anoniem toegankelijke FTP in de hele wereld via vele mirrorsites.
      De site <ulink url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/"></ulink>
      heeft een goede verbinding en staat veel verbindingen toe, maar
      het is waarschijnlijk beter om een mirrorsite te zoeken die
      <quote>dichterbij</quote> is (zeker als het doel is ook een
      soort mirrorsite op te zetten).</para>

    <para>&os; is beschikbaar via de onderstaande anonieme FTP mirror
      sites.  Bij het kiezen van anonieme FTP voor het verkrijgen van
      &os; wordt aangeraden een site die dichtbij ligt te kiezen.  De
      mirrorsites die in de lijst staan als <quote>Primaire
	Mirrorsites</quote> hebben meestal het complete &os; archief
      (alle beschikbare versies voor alle architecturen) maar downloads
      zijn waarschijnlijk sneller van een site die in het land of de
      regio van de gebruiker staat.  De regionale sites hebben de
      meeste recente versies voor de meest populaire architecturen,
      maar hebben wellicht niet het complete archief.  Alle sites geven
      toegang via anonieme FTP, maar een aantal sites hebben ook andere
      toegangsmogelijkheden.  De toegangsmogelijkheden voor iedere site
      staan tussen haakjes achter de hostnaam.</para>

    &chap.mirrors.ftp.inc;
  </sect1>

  <sect1 id="mirrors-bittorrent">
    <title>BitTorrent</title>

    <indexterm><primary>BitTorrent</primary></indexterm>

    <para>De ISO-afbeeldingen voor de basis-CD's van de uitgaven zijn
      beschikbaar via BitTorrent.  Een verzameling torrent-bestanden om
      de afbeeldingen binnen te halen is beschikbaar op <ulink
	url="http://torrents.freebsd.org:8080/">http://torrents.freebsd.org:8080</ulink></para>

    <para>De software voor de BitTorrent-cliënt is beschikbaar via
      de port <filename role="package">net-p2p/py-bittorrent</filename>,
      of als voorgecompileerd pakket.</para>

    <para>Nadat de ISO-afbeelding met BitTorrent is gedownload, kan het
      op CD of DVD gebrand worden zoals beschreven in <xref
	linkend="burncd"/>.</para>
  </sect1>

  <sect1 id="mirrors-svn">
    <title>Subversion-sites</title>

    <indexterm><primary>svn</primary></indexterm>

    <para>Sinds juli 2012 gebruikt &os; <ulink
	url="http://subversion.apache.org/">Subversion</ulink> als het primaire
      versiebeheersysteem om alle broncode van &os;, de documentatie, en de
      Portscollectie op te slaan.</para>

    <note>
      <para>Subversion is hoofdzakelijk een gereedschap voor ontwikkelaars.  De
	meeste gebruikers dienen <link
	  linkend="updating-upgrading-freebsdupdate">&os; Update</link> te
	gebruiken om het basissysteem van &os; bij te werken, en <link
	  linkend="updating-upgrading-portsnap">Portsnap</link> om de &os;
	Portscollectie bij te werken.</para>
    </note>

    <para>Het spiegelsite-netwerk voor Subversion van &os; bevindt zich nog in
      de beginfase en zal waarschijnlijk veranderen.  Reken er niet op dat deze
      lijst van spiegelsites statisch is.  In het bijzonder zullen de
      SSL-certificaten van de servers op een gegeven moment veranderen.</para>

    <para>In Subversion worden URLs gebruikt om een depot aan te duiden in de
      vorm van <literal>protocol://hostnaam/pad</literal>.  Spiegelsites kunnen
      verschillende protocollen ondersteunen zoals hieronder is gespecificeerd.
      Het eerste gedeelte van het pad is het &os;-depot wat benaderd moet
      worden.  Er zijn drie verschillende depots, <literal>base</literal> voor
      de broncode van het basissysteem van &os;, <literal>ports</literal> voor
      de Portscollectie, en <literal>doc</literal> voor de documentatie.  De URL
      <literal>svn://svn0.us-east.FreeBSD.org/ports/head/</literal> specificeert
      de hoofdtak van het ports-depot op de spiegelsite <hostid
	role="fqdn">svn0.us-east.FreeBSD.org</hostid>, gebruikmakend van het
      svn-protocol.</para>

    <para>Alle spiegelsites bevatten alle depots.</para>

    <para>De &os; Subversion hoofdserver, <hostid
	role="fqdn">svn.FreeBSD.org</hostid>, is publiekelijk toegankelijk als
      alleen-lezen.  Dit kan in de toekomst veranderen, dus gebruikers worden
      aangeraden om een van de officiële spiegelsites te gebruiken.  Gebruik
      <ulink url="http://svnweb.FreeBSD.org/">http://svnweb.FreeBSD.org</ulink>
      om de Subversion-depots van &os; met een webbrowser te bekijken.</para>

    <informaltable>
      <tgroup cols="4">
	<colspec colwidth="3*"/>
	<colspec colwidth="1*"/>
	<colspec colwidth="2*"/>
	<colspec colwidth="10*"/>
	<thead>
	  <row>
	    <entry>Naam</entry>

	    <entry>Protocollen</entry>

	    <entry>Locatie</entry>

	    <entry>SSL-vingerafdruk</entry>
	  </row>
	</thead>

	<tbody>
	  <row>
	    <entry><hostid
		role="fqdn">svn0.us-west.FreeBSD.org</hostid></entry>

	    <entry>svn, <ulink
		url="http://svn0.us-west.FreeBSD.org/base/">http</ulink>,
	      <ulink
		url="https://svn0.us-west.FreeBSD.org/base/">https</ulink></entry>

	    <entry>Verenigde Staten, Californië</entry>

	    <entry>SHA1
	      <literal>79:35:8F:CA:6D:34:D9:30:44:D1:00:AF:33:4D:E6:11:44:4D:15:EC</literal></entry>
	  </row>

	  <row>
	    <entry><hostid
		role="fqdn">svn0.us-east.FreeBSD.org</hostid></entry>

	    <entry>svn, <ulink
		url="http://svn0.us-east.FreeBSD.org/base/">http</ulink>,
	      <ulink
		url="https://svn0.us-east.FreeBSD.org/base/">https</ulink></entry>

	    <entry>Verenigde Staten, New Jersey</entry>

	    <entry>SHA1
	      <literal>06:D1:23:DE:5E:7A:F7:2B:7A:7E:74:95:5F:54:8D:5C:B0:D6:2E:8F</literal></entry>
	  </row>
	</tbody>
      </tgroup>
    </informaltable>
  </sect1>

  <sect1 id="anoncvs">
    <title>Anonieme CVS</title>

    <sect2>
      <title><anchor id="anoncvs-intro"/>Inleiding</title>

      <indexterm>
	<primary>CVS</primary>

	<secondary>anoniem</secondary>
      </indexterm>

      <para>Anonieme CVS (of ook wel bekend als
	<emphasis>anoncvs</emphasis>) is een functie die beschikbaar is
	met de hulpprogramma's die bij &os; zitten om te synchroniseren
	met een elders aanwezig CVS depot.  Het staat gebruikers van
	&os; onder andere toe om zonder bijzondere rechten alleen-lezen
	operaties uit te voeren op een van de officiële anoncvs
	servers van het &os; project.  Om het te kunnen gebruiken dient
	de omgevingsvariabele <envar>CVSROOT</envar> zo ingesteld te
	worden dat hij wijst naar de gewenste anoncvs server, dient het
	bekende wachtwoord <quote>anoncvs</quote> bij het commando
	<command>cvs login</command> opgegeven te worden en kan daarna
	&man.cvs.1; gebruikt worden om het te benaderen als ieder
	lokaal aanwezig depot.</para>

      <note>
	<para>Het commando <command>cvs login</command> slaat de
	  wachtwoorden die voor aanmelden bij de CVS server op in een
	  bestand met de naam <filename>.cvspass</filename> in de map
	  <envar>HOME</envar>.  Als dit bestand niet bestaat, is het
	  mogelijk dat er een foutmelding wordt gegeven als
	  <command>cvs login</command> de eerste keer wordt gebruikt.
	  Dat kan opgelost worden door een leeg bestand
	  <filename>.cvspass</filename> te maken en dan opnieuw aan te
	  melden.</para>
      </note>

      <para>Hoewel de diensten <link linkend="cvsup">CVSup</link> en
	<emphasis>anoncvs</emphasis> beiden vrijwel dezelfde functie
	invullen, zijn er redenen die de keuze voor de
	synchronisatiemethode beïnvloeden.  In een notendop is
	<application>CVSup</application> veel efficiënter in het
	gebruik van netwerkbronnen en is het de meest geavanceerde van
	de twee, maar daar staat iets tegenover.  Voor het gebruik van
	<application>CVSup</application> moet eerst een speciale client
	geïnstalleerd en ingesteld worden voordat er bits kunnen
	gaan stromen en dat kan dan alleen in de redelijk grote brokken
	die in <application>CVSup</application>
	<emphasis>collections</emphasis> heten.</para>

      <para><application>Anoncvs</application> kan daarentegen gebruikt
	worden om alles te bekijken van een individueel bestand tot aan
	een specifiek programma (als <command>ls</command> of
	<command>grep</command>) door aan de naam van de CVS module
	te refereren.  Ook <application>anoncvs</application> is alleen
	geschikt voor alleen-lezen operaties op het CVS depot, dus als
	het de bedoeling is om lokaal ontwikkelwerk en hetzelfde depot
	met delen uit het &os; project te combineren, dan biedt alleen
	<application>CVSup</application> daar een oplossing
	voor.</para>
    </sect2>

    <sect2>
      <title><anchor id="anoncvs-usage"/>Anonieme CVS gebruiken</title>

      <para>Het instellen van &man.cvs.1; om gebruik te maken van
	een Anoniem CVS depot is een kwestie van het instellen van de
	omgevingsvariabele <envar>CVSROOT</envar> op een van de
	<emphasis>anoncvs</emphasis> servers van het &os; project.  Op
	het moment van schrijven zijn de volgende servers
	beschikbaar:</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <para><emphasis>Frankrijk</emphasis>:
	    :pserver:anoncvs@anoncvs.fr.FreeBSD.org:/home/ncvs
	    (Gebruik <command>cvs login</command> voor pserver-modus en voer het
	    wachtwoord <quote>anoncvs</quote> in wanneer het gevraagd wordt.
	    Voor ssh is geen wachtwoord nodig.)</para>
	</listitem>
<!--
	<listitem>
	  <para><emphasis>Japan</emphasis>:
	    :pserver:anoncvs@anoncvs.jp.FreeBSD.org:/home/ncvs
	    Gebruik <command>cvs login</command> en gebruik als
	    wachtwoord <quote>anoncvs</quote></para>
	</listitem>
-->
	<listitem>
	  <para><emphasis>Taiwan</emphasis>:
	    :pserver:anoncvs@anoncvs.tw.FreeBSD.org:/home/ncvs
	    (Gebruik <command>cvs login</command> voor pserver-modus en voer elk
	    willekeurig wachtwoord in wanneer het gevraagd wordt.  Voor ssh is
	    geen wachtwoord nodig.)</para>

	  <programlisting>SSH2 HostKey: 1024 02:ed:1b:17:d6:97:2b:58:5e:5c:e2:da:3b:89:88:26 /etc/ssh/ssh_host_rsa_key.pub
SSH2 HostKey: 1024 e8:3b:29:7b:ca:9f:ac:e9:45:cb:c8:17:ae:9b:eb:55 /etc/ssh/ssh_host_dsa_key.pub</programlisting>
	</listitem>
	<!--
	<listitem>
	  <para><emphasis>VS</emphasis>:
	    anoncvs@anoncvs1.FreeBSD.org:/home/ncvs (Gebruik ssh versie 2 voor
	    ssh, een wachtwoord is niet nodig.)</para>

	  <programlisting>SSH2 HostKey: 2048 53:1f:15:a3:72:5c:43:f6:44:0e:6a:e9:bb:f8:01:62 ssh_host_dsa_key.pub</programlisting>
	</listitem>
	-->
      </itemizedlist>

      <para>Omdat met CVS vrijwel iedere versie die ooit beschikbaar is
	geweest <quote>uitgecheckt</quote> kan worden, is het van
	belang op de hoogte te zijn van de &man.cvs.1; vlag voor
	revisie (<option>-r</option>) en welke waarden zie zoal kan
	aannemen in het &os; Project depot.</para>

      <para>Er zijn twee soorten labels (tags): revisielabels en
	taklabels (branch).  Een revisielabel refereert aan een
	specifieke revisie.  De betekenis blijft van dag tot dag
	gelijk.  Aan de andere kant refereert een taklabel aan de
	laatste revisie in een bepaalde ontwikkellijn op een bepaald
	moment.  Omdat een taklabel niet refereert aan een specifieke
	revisie, kan die morgen anders zijn dan vandaag.</para>

      <para><xref linkend="cvs-tags"/> bevat revisielabels waar
	gebruikers in geïnteresseerd kunnen zijn.  Nogmaals: deze
	zijn allemaal niet geldig voor de Portscollectie omdat de
	Portscollectie geen meerdere ontwikkel takken kent.</para>

      <para>Als een specifiek taklabel wordt aangegeven, worden als
	alles goed gaat, de laatste revisies uit een bepaalde
	ontwikkellijn ontvangen.  Als er een oudere versie opgehaald
	moet worden, kan dat door met de vlag <option>&ndash;D
	  datum</option> een datum aan te geven.  In &man.cvs.1; staan
	meer details.</para>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Voorbeelden</title>

      <para>Hoewel het sterk wordt aangeraden eerst de hulppagina's
	voor &man.cvs.1; grondig door te lezen, volgen hier een aantal
	snelle voorbeelden die feitelijk aangeven hoe Anonieme CVS
	gebruikt kan worden.</para>

      <example>
	<title>SSH gebruiken om de <filename>src/</filename> tree uit
	  te checken:</title>

	<screen>&prompt.user; <userinput>cvs -d anoncvs@anoncvs1.FreeBSD.org:/home/ncvs co src</userinput>
The authenticity of host 'anoncvs1.freebsd.org (216.87.78.137)' can't be established.
DSA key fingerprint is 53:1f:15:a3:72:5c:43:f6:44:0e:6a:e9:bb:f8:01:62.
Are you sure you want to continue connecting (yes/no)? <userinput>yes</userinput>
Warning: Permanently added 'anoncvs1.freebsd.org' (DSA) to the list of known hosts.</screen>

      </example>

      <example>
	<title>Iets uitchecken uit -CURRENT (&man.ls.1;):</title>

	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.tw.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
&prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
<emphasis>Op de prompt, voer een willekeurig wachtwoord in</emphasis> <quote>wachtwoord</quote>.
&prompt.user; <userinput>cvs co ls</userinput></screen>
	</example>

	<example>
	  <title>SSH gebruiken om de <filename>src/</filename>
	    structuur uit te checken:</title>

	  <screen>&prompt.user; <userinput>cvs -d freebsdanoncvs@anoncvs.FreeBSD.org:/home/ncvs co src</userinput>
The authenticity of host 'anoncvs.freebsd.org (128.46.156.46)' can't be established.
DSA key fingerprint is 52:02:38:1a:2f:a8:71:d3:f5:83:93:8d:aa:00:6f:65.
Are you sure you want to continue connecting (yes/no)? <userinput>yes</userinput>
Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known hosts.</screen>
      </example>

      <example>
	<title>De versie van &man.ls.1; in de 8-STABLE tak
	  uitchecken:</title>

	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.tw.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
&prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
<emphasis>Op de prompt, voer een willekeurig wachtwoord in</emphasis> <quote>wachtwoord</quote>.
&prompt.user; <userinput>cvs co -rRELENG_8 ls</userinput></screen>
      </example>

      <example>
	<title>Een lijst wijzigingen maken (als unified diffs) voor
	  &man.ls.1;</title>

	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.tw.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
&prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
<emphasis>Op de prompt, voer een willekeurig wachtwoord in</emphasis> <quote>wachtwoord</quote>.
&prompt.user; <userinput>cvs rdiff -u -rRELENG_8_0_0_RELEASE -rRELENG_8_1_0_RELEASE ls</userinput></screen>
      </example>

      <example>
	<title>Uitzoeken welke modulenamen gebruikt kunnen
	  worden:</title>

	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.tw.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
&prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
<emphasis>Op de prompt, voer een willekeurig wachtwoord in</emphasis> <quote>wachtwoord</quote>.
&prompt.user; <userinput>cvs co modules</userinput>
&prompt.user; <userinput>more modules/modules</userinput></screen>
      </example>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Andere bronnen</title>

      <para>De volgende bronnen kunnen bijdragen aan een beter begrip
	van CVS:</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <para><ulink
	      url="http://users.csc.calpoly.edu/~gfisher/classes/308/handouts/cvs-basics.html">CVS
	      Tutorial</ulink>
	    van California Polytechnic State University.</para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><ulink url="http://www.nongnu.org/cvs/">CVS Home</ulink>,
	    de CVS gemeenschap voor ontwikkeling en
	    ondersteuning.</para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><ulink
	      url="http://www.FreeBSD.org/cgi/cvsweb.cgi">CVSweb</ulink>
	    is de &os; Project webinterface voor CVS.</para>
	</listitem>
      </itemizedlist>
    </sect2>
  </sect1>

  <sect1 id="ctm">
    <title>CTM gebruiken</title>

    <indexterm><primary>CTM</primary></indexterm>

    <para><application>CTM</application> is een methode om een map
      elders gesynchroniseerd te houden met een centrale.  Het is
      ontwikkeld voor gebruik met de &os; broncode, hoewel sommigen het
      ook voor andere doeleinden handig vinden.  Er bestaat op dit
      moment weinig tot geen documentatie over het proces van het maken
      van delta's.  Voor informatie over het gebruik van
      <application>CTM</application> kan het beste contact gezocht
      worden met de &a.ctm-users.name; mailinglijst.</para>

    <sect2>
      <title>Waarom <application>CTM</application> gebruiken?</title>

      <para><application>CTM</application> geeft een lokale kopie van
	de &os; broncode.  Die is in een aantal <quote>smaken</quote>
	beschikbaar.  Of het gaat om slechts één tak of
	de complete CVS structuur, <application>CTM</application> kan
	het bieden.  <application>CTM</application> is gewoon gemaakt
	voor actieve ontwikkelaars die met &os; werken, maar geen of
	een slechte Internetverbinding hebben of gewoon automatisch de
	laatste wijzigingen willen ontvangen.  De meest actieve takken
	kennen op z'n hoogst drie delta's per dag.  Het is het
	overwegen waard om ze per automatische mail te laten sturen.
	De grootte van de updates wordt altijd zo klein mogelijk
	gehouden.  Meestal kleiner dan 5&nbsp;K en soms (in tien
	procent van de gevallen) is het 10&ndash;50&nbsp;K.  In
	uitzonderlijke gevallen komt het voor dat een mail van
	100&nbsp;K of meer wordt gestuurd.</para>

      <para>Het is wel van belang op de hoogte te zijn van de valkuilen
	die een rol spelen bij het direct werken met broncode in plaats
	van met een voorverpakte release.  Dit geldt nog meer als wordt
	gewerkt met de <quote>current</quote> code.  Het lezen van
	<link linkend="current">Bijblijven met &os;</link> wordt sterk
	aangeraden.</para>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Wat is er nodig om <application>CTM</application> te
	gebruiken?</title>

      <para>Voor het gebruik van <application>CTM</application> zijn
	twee dingen nodig: het <application>CTM</application>
	programma en de initiële delta's om de applicatie te
	voeden en naar een <quote>current</quote> niveau te
	komen.</para>

      <para><application>CTM</application> is al onderdeel van &os;
	sinds versie 2.0 is uitgebracht en is te vinden in
	<filename>/usr/src/usr.sbin/ctm</filename>, als de broncode
	aanwezig is.</para>

      <para>De <quote>delta's</quote> voor
	<application>CTM</application> kunnen op twee manieren komen:
	met FTP of per e-mail.  De volgende FTP sites bieden
	ondersteuning voor <application>CTM</application>:</para>

      <para><ulink
	  url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/CTM/"></ulink></para>

      <para>Er staan er nog meer in de paragraaf <link
	  linkend="mirrors-ctm">mirrors</link>.</para>

      <para>FTP de relevante map en download het bestand
	<filename>README</filename> vanaf daar.</para>

      <para>Voor delta's via e-mail:</para>

      <para>Er dient een abonnement genomen te worden op een van de
	<application>CTM</application> distributielijsten.
	&a.ctm-cvs-cur.name; ondersteunt de complete CVS structuur.
	&a.ctm-src-cur.name; ondersteunt het hoofd van de ontwikkeltak.
	&a.ctm-src-7.name; ondersteunt de 7.X release tak, enzovoort.
	Om te abonneren kan geklikt worden op de bovenstaande links of
	via &a.mailman.lists.link; kan in een lijst geklikt worden op
	de lijst waarvoor een abonnement gewenst is.  De
	lijstpagina bevat instructies over hoe te abonneren.</para>

      <para>Na het ontvangen van <application>CTM</application> updates
	per mail, kan <command>ctm_rmail</command> gebruikt worden voor
	het uitpakken en verwerken.  <command>ctm_rmail</command> kan
	zelfs direct vanuit <filename>/etc/aliases</filename> gebruikt
	worden om het proces volledig automatisch te laten verlopen.
	In de hulppagina van <command>ctm_rmail</command> staan meer
	details.</para>

      <note>
	<para>Welke methode ook gebruikt wordt voor de
	  <application>CTM</application> delta's, het is belangrijk een
	  abonnement te nemen op de &a.ctm-announce.name; mailinglijst.
	  In de toekomst worden alleen op die lijst aankondigingen
	  gedaan over het <application>CTM</application> systeem.
	  Abonneren kan door op de link hierboven te klikken en de
	  instructies te volgen.</para>
      </note>
    </sect2>

    <sect2>
      <title><application>CTM</application> de eerste keer
	gebruiken</title>

      <para>Voordat de <application>CTM</application> delta's gebruikt
	kunnen worden, moet er een startpunt voor bepaald
	worden.</para>

      <para>Eerst moet bepaald worden wat er al is.  Het is mogelijk te
	beginnen vanuit een <quote>lege</quote> map.  Dan moet een
	initiële <quote>Empty</quote> delta gebruikt worden om een
	door <application>CTM</application> ondersteunde structuur te
	starten.  Het is de bedoeling dat deze <quote>start</quote>
	delta's ooit voor het gemak op de CD-ROM komen te staan, maar
	dit is nog niet het geval.</para>

      <para>Omdat de structuren tientallen megabytes groot zijn, heeft
	het de voorkeur om al met iets te beginnen.  Als er een
	-RELEASE CD-ROM beschikbaar is, kan de initiële broncode
	gekopieerd of uitgepakt worden.  Dit bespaart nogal wat
	dataverkeer.</para>

      <para>De <quote>start</quote> delta's kunnen herkend worden aan
	de <literal>X</literal> die aan het nummer is toegevoegd
	(bijvoorbeeld <filename>src-cur.3210XEmpty.gz</filename>).  De
	nummering achter de <literal>X</literal> komt overeen met de
	oorsprong van het initiële <quote>zaad</quote>.
	<filename>Empty</filename> is een lege map.  Er wordt in het
	algemeen iedere honderd delta's een basistransitie voor
	<literal>Empty</literal> gemaakt.  Die zijn trouwens groot: 70
	tot 80 Megabytes <command>gzip</command> data is normaal voor
	de <filename>XEmpty</filename> delta's.</para>

      <para>Als er een delta als startpunt is gekozen, zijn ook alle
	delta's met hogere volgnummers nodig.</para>
    </sect2>

    <sect2>
      <title><application>CTM</application> in het dagelijks leven
	gebruiken</title>

      <para>Om de delta's toe te passen:</para>

      <screen>&prompt.root; <userinput>cd /where/ever/you/want/the/stuff</userinput>
&prompt.root; <userinput>ctm -v -v /where/you/store/your/deltas/src-xxx.*</userinput></screen>

      <para><application>CTM</application> begrijpt delta's in
	<command>gzip</command> formaat, dus het niet nodig om eerst
	<command>gunzip</command> te gebruiken.  Dat spaart
	diskruimte.</para>

      <para>Tenzij het zeker is van de veiligheid van het proces, doet
	<application>CTM</application> niets met de structuur.  Om een
	delta te verifiëren kan ook de vlag
	<option>&ndash;c</option> gebruikt worden en dan komt
	<application>CTM</application> ook niet aan een structuur.  Dan
	wordt alleen de integriteit van de delta gecontroleerd en of
	die zonder problemen op de huidige structuur kan worden
	toegepast.</para>

      <para><application>CTM</application> kent nog meer opties die in
	de hulppagina's worden besproken.</para>

      <para>Meer is er niet.  Iedere keer dat er een delta wordt
	ontvangen, moet die door <application>CTM</application> gehaald
	worden om de broncode bijgewerkt te houden.</para>

      <para>Delta's kunnen het beste niet verwijderd worden als het
	lastig is ze opnieuw te downloaden.  Dan kunnen ze het beste
	bewaard worden voor het geval er eens iets gebeurt.  Zelfs als
	er alleen floppy's beschikbaar zijn, is het wellicht verstandig
	die te gebruiken met <command>fdwrite</command>.</para>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Lokale wijzigingen behouden</title>

      <para>Een ontwikkelaar wil graag experimenteren met bestanden in
	de structuur en die bestanden veranderen.
	<application>CTM</application> ondersteunt lokale wijzigingen
	in beperkte mate: alvorens te kijken of bestand
	<filename>foo</filename> bestaat, zoekt het eerst naar
	<filename>foo.ctm</filename>.  Als dat bestand bestaat, past
	<application>CTM</application> de wijzigigen daarop toe in
	plaats van op <filename>foo</filename>.</para>

      <para>Dit gedrag biedt een eenvoudige mogelijkheid om lokale
	wijzigingen bij te houden.  Dat kan dus door bestanden die
	gewijzigd gaan worden te kopiëren naar een bestand met
	dezelfde naam met de toevoeging <filename>.ctm</filename>.  Dan
	kan er vrijelijk gespeeld worden met de code, terwijl
	<application>CTM</application> het bestand
	<filename>.ctm</filename> bijwerkt.</para>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Andere interessante mogelijkheden van
	<application>CTM</application></title>

      <sect3>
	<title>Uitvinden wat precies wordt veranderd met
	  bijwerken</title>

	<para>Het is mogelijk een lijst met wijzigingen te maken die
	  <application>CTM</application> zou maken op het broncodedepot
	  met de optie <option>-l</option>.</para>

	<para>Dit is nuttig als het gewenst is om een logboek bij te
	  houden van de wijzigingen, de te wijzigen bestanden voor- of
	  na te bewerken op welke manier dan ook, of als de gebruiker
	  gewoon een beetje paranoïde is.</para>
      </sect3>

      <sect3>
	<title>Back-ups maken vóór bijwerken</title>

	<para>Soms kan het wenselijk zijn om een back-up te maken van
	  alle bestanden die gewijzigd gaan worden door een
	  <application>CTM</application> update.</para>

	<para>Met <option>-B back-upbestand</option> back-upt
	  <application>CTM</application> alle bestanden die gewijzigd
	  gaan worden door een <application>CTM</application> delta
	  naar <filename>back&ndash;upbestand</filename>.</para>
      </sect3>

      <sect3>
	<title>Te wijzigen bestanden door bijwerken beperken</title>

	<para>Soms is het wenselijk de reikwijdte voor een
	  <application>CTM</application> update te beperken of kan het
	  wenselijk zijn om maar een paar bestanden bij te werken uit
	  een aantal delta's.</para>

	<para>Een lijst met bestanden die
	  <application>CTM</application> mag bewerken kan aangegeven
	  worden met de opties <option>-e</option> en
	  <option>-x</option> en het opgeven van regular
	  expressions.</para>

	<para>Om bijvoorbeeld een bijgewerkte kopie van
	  <filename>lib/libc/Makefile</filename> te maken uit de
	  verzameling met opgeslagen <application>CTM</application>
	  delta's, kan het volgende commando uitgevoerd worden:</para>

	<screen>&prompt.root; <userinput>cd /where/ever/you/want/to/extract/it/</userinput>
&prompt.root; <userinput>ctm -e '^lib/libc/Makefile' ~ctm/src-xxx.*</userinput></screen>

	<para>Voor ieder te wijzigen bestand in een
	  <application>CTM</application> delta worden de opties
	  <option>-e</option> en <option>-x</option> toegepast in de
	  volgorde waarin ze op de commandoregel staan.  Het bestand
	  wordt alleen door <application>CTM</application> verwerkt als
	  het passend is bevonden na het toepassen van alle parameters
	  in <option>-e</option> en <option>-x</option>.</para>
      </sect3>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Toekomstige plannen voor
	<application>CTM</application></title>

      <para>Die zijn er:</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <para>Een of andere vorm van authenticatie in het
	    <application>CTM</application> systeem bouwen zodat
	    vervalste <application>CTM</application> updates
	    afgevangen kunnen worden;</para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para>De opties voor <application>CTM</application> opruimen
	    omdat ze verwarrend zijn geworden.</para>
	</listitem>
      </itemizedlist>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Nog meer</title>

      <para>Er zijn ook delta's voor de
	<literal>ports</literal>collectie, maar daar is nog niet zo
	veel belangstelling voor.</para>
    </sect2>

    <sect2 id="mirrors-ctm">
      <title>CTM mirrors</title>

      <para><link linkend="ctm">CTM</link>/&os; is op de volgende
	mirrorsites via anonieme FTP beschikbaar.  Als voor
	<application>CTM</application> anonieme FTP wordt gebruikt,
	heeft het de voorkeur een site die in geografische zin dichtbij
	is te gebruiken.</para>

      <para>Bij problemen kan contact gezocht worden met de
	&a.ctm-users.name; mailinglijst.</para>

      <variablelist>
	<varlistentry>
	  <term>Californië, Bay Area, officiële bron</term>

	  <listitem>
	    <itemizedlist>
	      <listitem>
		<para><ulink
		    url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/development/CTM/"></ulink></para>
	      </listitem>
	    </itemizedlist>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>Zuid-Afrika, back-upserver voor oude delta's</term>

	  <listitem>
	    <itemizedlist>
	      <listitem>
		<para><ulink
		    url="ftp://ftp.za.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/CTM/"></ulink></para>
	      </listitem>
	    </itemizedlist>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>Taiwan/R.O.C.</term>

	  <listitem>
	    <itemizedlist>
	      <listitem>
		<para><ulink
		    url="ftp://ctm.tw.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/development/CTM/"></ulink></para>
	      </listitem>

	      <listitem>
		<para><ulink
		    url="ftp://ctm2.tw.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/development/CTM/"></ulink></para>
	      </listitem>

	      <listitem>
		<para><ulink
		    url="ftp://ctm3.tw.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/development/CTM/"></ulink></para>
	      </listitem>
	    </itemizedlist>
	  </listitem>
	</varlistentry>
      </variablelist>

      <para>Als er geen mirror dichtbij is of als die incompleet is,
	kan een zoekmachine als <ulink
	  url="http://www.alltheweb.com/">alltheweb</ulink> gebruikt
	worden.</para>
    </sect2>
  </sect1>

  <sect1 id="cvsup">
    <title>CVSup gebruiken</title>

    <sect2 id="cvsup-intro">
      <title>Inleiding</title>

      <para><application>CVSup</application> is een softwarepakket voor
	het verspreiden en bijwerken van broncodestructuren vanaf een
	master CVS depot op een andere server.  De &os; broncode wordt
	beheerd in een broncode depot op een centrale ontwikkelmachine
	in Californië.  Met <application>CVSup</application>
	kunnen &os; gebruikers op eenvoudige wijze hun broncode
	bijwerken.</para>

      <para><application>CVSup</application> gebruikt een zogenaamd
	<emphasis>pull</emphasis> model voor het bijwerken.  In het
	pull-model vraagt iedere client de server om updates als die
	nodig zijn.  De server wacht passief op een verzoek om updates
	van zijn clients.  Alle updates worden dus op initiatief van de
	client gedaan.  De server stuurt nooit ongevraagde updates.
	Gebruikers moeten de <application>CVSup</application> client
	handmatig draaien om te updaten of een <command>cron</command>
	taak instellen om op regelmatige basis bij te werken.</para>

      <para>De term <application>CVSup</application>, op de gegeven
	wijze geschreven, doelt op het complete softwarepakket.  De
	belangrijkste componenten zijn de client
	<command>cvsup</command>, die op de machine van een gebruiker
	draait, en de server <command>cvsupd</command>, die op alle
	&os; mirrorsites draait.</para>

      <para>In de &os; documentatie en op de mailinglijsten zijn
	referenties aan <application>sup</application> te vinden.
	<application>Sup</application> was de voorloper van
	<application>CVSup</application> en diende hetzelfde doel.
	<application>CVSup</application> wordt op dezelfde manier
	gebruikt als sup en gebruikt zelfs bestanden met instellingen
	die ook te gebruiken zijn met <command>sup</command>.
	<application>Sup</application> wordt niet langer gebruikt in
	het &os; project omdat <application>CVSup</application> sneller
	en flexibeler is.</para>

      <note>
	<para>De <application>csup</application> applicatie is een
	  herschreven versie van <application>CVSup</application> in de
	  C taal.  Het grootste voordeel ervan is dat het sneller is en
	  dat het niet afhankelijk is van de Modula-3 taal, dus dat hoeft
	  niet geïnstalleerd te worden als afhankelijkheid.  Sterker nog
	  de applicatie wordt standaard meegeleverd.
	  als ervoor gekozen is om
	  <application>csup</application> te gebruiken, sla dan de
	  installatie stappen voor <application>CVSup</application> over
	  en vervang de referenties naar <application>CVSup</application>
	  met <application>csup</application> terwijl de rest van het
	  artikel gevolgd wordt.</para>
      </note>
    </sect2>

    <sect2 id="cvsup-install">
      <title>Installatie</title>

      <para>De meest eenvoudige wijze van installatie van
	<application>CVSup</application> is met het voorgecompileerde
	pakket <filename role="package">net/cvsup</filename> uit de
	&os; <link linkend="ports">pakkettencollectie</link>.  Als het
	gewenst is, kan <application>CVSup</application> ook uit de
	broncode gebouwd worden in <filename
	  role="package">net/cvsup</filename>.  De port <filename
	  role="package">net/cvsup</filename> is afhankelijk van
	het Modula-3 systeem en dat kan wel even duren en er is ook
	nogal wat schijfruimte voor nodig om het te downloaden en te
	bouwen.</para>

      <note>
	<para>Als <application>CVSup</application> gebruikt gaat
	  worden op een machine waarop geen
	  <application>&xorg;</application> staat, zoals een server,
	  dan dient de port waar geen
	  <application>CVSup</application> <acronym>GUI</acronym> bij
	  zit geïnstalleerd te worden: <filename
	    role="package">net/cvsup-without-gui</filename>.</para>
      </note>
    </sect2>

    <sect2 id="cvsup-config">
      <title>CVSup instellingen</title>

      <para>De werking van <application>CVSup</application> wordt
	gestuurd door een bestand met instellingen met de naam
	<filename>supfile</filename>.  Er staan een aantal
	<filename>supfiles</filename> als voorbeeld in de map <ulink
	  type="html"
	  url="file://localhost/usr/share/examples/cvsup/"><filename>/usr/share/examples/cvsup/</filename></ulink>.</para>

      <para>De informatie in een <filename>supfile</filename>
	beantwoordt de volgende vragen voor
	<application>CVSup</application>:</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <para><link linkend="cvsup-config-files">Welke bestanden
	      moeten ontvangen worden?</link></para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><link linkend="cvsup-config-vers">Welke versies daarvan
	      moeten ontvangen worden?</link></para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><link linkend="cvsup-config-where">Waar moeten ze
	      vandaan komen?</link></para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><link linkend="cvsup-config-dest">Waar moeten ze komen
	      te staan?</link></para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><link linkend="cvsup-config-status">Waar moet
	      <command>cvsup</command> zijn statusbestanden
	      bijhouden?</link></para>
	</listitem>
      </itemizedlist>

      <para>In de volgende paragrafen wordt een
	<filename>supfile</filename> bestand opgebouwd door
	achtereenvolgens alle gestelde vragen te beantwoorden.  Als
	eerste wordt de algemene structuur van een
	<filename>supfile</filename> beschreven.</para>

      <para>Een <filename>supfile</filename> is een tekstbestand.
	Commentaar begint met een <literal>#</literal> en loopt tot het
	einde van de regel.  Lege regels en regels die alleen
	commentaar bevatten worden genegeerd.</para>

      <para>Iedere regel die overblijft slaat op een groep bestanden
	die ontvangen moet worden.  De regel begint met de naam van een
	<quote>collectie</quote>, een logische groep bestanden op de
	server.  De naam van de collectie geeft de server aan welke
	bestanden er gestuurd moeten worden.  Na de naam van de
	collectie komen er geen of meer velden die gescheiden worden
	door witruimte.  Die velden beantwoorden de hierboven gestelde
	vragen.  Er zijn twee soorten velden: vlagvelden en
	waardevelden.  Een vlagveld bestaat uit een alleenstaand
	sleutelwoord, bijvoorbeeld <literal>delete</literal> of
	<literal>compress</literal>.  Een waardeveld begint ook met
	een sleutelwoord, maar het sleutelwoord wordt direct (zonder
	witruimte) gevolgd door <literal>=</literal> en een tweede
	woord.  <literal>release=cvs</literal> is bijvoorbeeld een
	waardeveld.</para>

      <para>In een <filename>supfile</filename> wordt meestal
	aangegeven dat er meerdere collecties ontvangen moeten worden.
	Het is mogelijk om een <filename>supfile</filename> te
	structureren door expliciet alle relevante velden aan te geven
	voor iedere collectie, maar dat maakt de regels in de
	<filename>supfile</filename> nogal lang en het is onhandig
	omdat de meeste velden hetzelfde zijn voor alle collecties in
	een <filename>supfile</filename>.
	<application>CVSup</application> biedt een systeem met
	standaardinstellingen om dit probleem te omzeilen.  Regels die
	beginnen met de speciale pseudo-collectienaam
	<literal>*default</literal> kunnen gebruikt worden om
	standaarden in te stellen voor de collecties die er in de
	<filename>supfile</filename> achteraan komen.  Een
	standaardwaarde kan voor individuele collecties overschreven
	worden door een andere waarde in de collectie zelf aan te
	geven.  Standaarden kunnen ook middenin het bestand gewijzigd
	of aangevuld worden met extra <literal>*default</literal>
	regels.</para>

      <para>Na deze achtergronden wordt er nu een
	<filename>supfile</filename> samengesteld voor het ontvangen en
	bijwerken van de hoofd broncodestructuur van <link
	  linkend="current">&os;-CURRENT</link>.</para>

      <itemizedlist>
	<listitem>
	  <para><anchor id="cvsup-config-files"/>Welke bestanden moeten
	    ontvangen worden?</para>

	  <para>De bestanden die via <application>CVSup</application>
	    beschikbaar zijn, zijn beschikbaar in groepen die
	    <quote>collecties</quote> heten.  De beschikbare collecties
	    staan beschreven in de <link
	      linkend="cvsup-collec">volgende paragraaf</link>.  In dit
	    voorbeeld is het de bedoeling dat de hele hoofd
	    broncodestructuur voor &os; wordt ontvangen.  Daar is
	    één grote collectie voor:
	    <literal>src-all</literal>.  De eerste stap in het maken
	    van een <filename>supfile</filename> is het opsommen van de
	    gewenste collecties, één per regel (in dit
	    geval maar één regel):</para>

	  <programlisting>src-all</programlisting>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><anchor id="cvsup-config-vers"/>Welke versies daarvan
	    moeten ontvangen worden?</para>

	  <para>Met <application>CVSup</application> kan vrijwel iedere
	    versie van de broncode die ooit heeft bestaan opgehaald
	    worden.  Dat kan omdat de <application>cvsupd</application>
	    server direct vanaf het CVS depot werkt, dat alle versies
	    bevat.  Er kan aangegeven welke ontvangen moeten worden met
	    de waardevelden <literal>tag=</literal> en
	    <option>date=</option>.</para>

	  <warning>
	    <para>Voorzichtigheid is geboden bij het correct aangeven
	      van velden met <literal>tag=</literal>.  Sommige labels
	      zijn alleen geldig voor bepaalde collecties of bestanden.
	      Als ze incorrect worden aangeven of als er een spelfout
	      wordt gemaakt in een label, verwijdert
	      <application>CVSup</application> bestanden waarvan dat
	      waarschijnlijk niet de bedoeling is.  Het label
	      <literal>tag=.</literal> dient eigenlijk
	      <emphasis>alleen</emphasis> gebruikt te worden voor de
	      <literal>ports-*</literal> collecties.</para>
	  </warning>

	  <para>Het veld <literal>tag=</literal> benoemt een symbolisch
	    label in het depot.  Er zijn twee soorten labels:
	    revisielabels en taklabels.  Een revisielabel refereert aan
	    een specifieke revisie.  De betekenis blijft altijd
	    hetzelfde.  Een taklabel refereert echter aan de laatste
	    revisie van een gegeven ontwikkellijn op een gegeven
	    moment.  Omdat een taklabel niet refereert aan een
	    specifieke revisie, kan het morgen iets anders betekenen
	    dan vandaag.</para>

	  <para><xref linkend="cvs-tags"/> beschrijft de meest
	    interessante taklabels.  Als er in het instellingenbestand
	    van <application>CVSup</application> een label wordt
	    aangegeven, moet dat vooraf gegaan worden door
	    <literal>tag=</literal> (<literal>RELENG_8</literal> zal
	    <literal>tag=RELENG_8</literal> worden).  Voor de
	    Portscollectie is alleen <literal>tag=.</literal>
	    relevant.</para>

	  <warning>
	    <para>Labels dienen exact zo ingegeven te worden als ze
	      staan beschreven.  <application>CVSup</application> kan
	      geen onderscheid maken tussen geldige en ongeldige
	      labels.  Als er een spelfout in een label wordt gemaakt,
	      doet <application>CVSup</application> alsof er een geldig
	      label is ingegeven dat aan geen enkel bestand refereert.
	      Dan zal <application>CVSup</application> de bestaande
	      broncode wissen.</para>
	  </warning>

	  <para>Bij het aangeven van een taklabel wordt meestal de
	    laatste versie van de bestanden voor een bepaalde
	    ontwikkellijn ontvangen.  Om een oudere versie te
	    ontvangen kan in het veld <option>date=</option> een datum
	    opgegeven worden.  In &man.cvsup.1; staat hoe dat
	    werkt.</para>

	  <para>Om bijvoorbeeld &os;-CURRENT te ontvangen dient het
	    volgende aan het begin van <filename>supfile</filename>
	    toegevoegd te worden:</para>

	  <programlisting>*default tag=.</programlisting>

	  <para>Er ontstaat een belangrijk speciaal geval als er geen
	    velden met <literal>tag=</literal> of
	    <literal>date=</literal> worden aangegeven.  In dat geval
	    worden de eigenlijke RCS bestanden direct uit het CVS depot
	    van de server ontvangen in plaats van dat een bepaalde
	    versie wordt ontvangen.  Ontwikkelaars geven in het
	    algemeen de voorkeur aan deze optie.  Door zelf een kopie
	    van de broncode op hun systeem te hebben, krijgen ze de
	    mogelijkheid om zelf door eerdere versies van bestanden te
	    bladeren en de geschiedenis ervan te bekijken.  Dit
	    voordeel kost wel veel schijfruimte.</para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><anchor id="cvsup-config-where"/>Waar moeten ze vandaan
	    komen?</para>

	  <para>Het veld <literal>host=</literal> wordt gebruikt om
	    <command>cvsup</command> aan te geven waar de updates
	    vandaan moeten komen.  Dat kan van elke <link
	      linkend="cvsup-mirrors">CVSup mirrorsite</link>, hoewel
	    er wordt aangeraden een site die geografisch dichtbij ligt
	    te kiezen.  In dit voorbeeld wordt een fictieve &os;
	    distributiesite gebruikt, <hostid
	      role="fqdn">cvsup99.FreeBSD.org</hostid>:</para>

	  <programlisting>*default host=cvsup99.FreeBSD.org</programlisting>

	  <para>In een werkelijke situatie dient de hostnaam gewijzigd
	    te worden in een host die echt bestaat voordat
	    <application>CVSup</application> gaat draaien.  Iedere keer
	    dat <command>cvsup</command> wordt gestart, kan er een
	    andere host op de commandoregel opgegeven worden met de optie
	    <option>-h<replaceable>hostname</replaceable></option>.</para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><anchor id="cvsup-config-dest"/>Waar moeten ze komen te
	    staan?</para>

	  <para>Het veld <literal>prefix=</literal> geeft
	    <command>cvsup</command> aan waar de ontvangen bestanden
	    terecht moeten komen.  In dit voorbeeld worden de bestanden
	    direct in de hoofd broncodestructuur
	    <filename>/usr/src</filename> geplaatst.  De map
	    <filename>src</filename> is al impliciet in de gekozen
	    collecties, vandaar dat het onderstaande de juiste
	    instelling is:</para>

	  <programlisting>*default prefix=/usr</programlisting>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para><anchor id="cvsup-config-status"/>Waar moet
	    <command>cvsup</command> zijn statusbestanden
	    bijhouden?</para>

	  <para>De <application>CVSup</application> client houdt
	    statusbestanden bij in een map die <quote>base</quote>
	    wordt genoemd.  Die bestanden helpen
	    <application>CVSup</application> efficiënter te
	    werken door bij te houden welke updates al eerder zijn
	    ontvangen.  Hier wordt de standaard basemap gebruikt,
	    <filename>/var/db</filename>:</para>

	  <programlisting>*default base=/var/db</programlisting>

	  <para>De bovenstaande instelling wordt standaard gebruikt als
	    die niet wordt aangegeven in de
	    <filename>supfile</filename>, dus hij is eigenlijk niet
	    nodig.</para>

	  <para>Als de basemap niet al bestaat, moet die gemaakt
	    worden.  De <command>cvsup</command> client weigert te
	    draaien als de basemap niet bestaat.</para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para>Allerlei <filename>supfile</filename>
	    instellingen:</para>

	  <para>Er is nog een regel die in een
	    <filename>supfile</filename> moet staan:</para>

	  <programlisting>*default release=cvs delete use-rel-suffix compress</programlisting>

	  <para><literal>release=cvs</literal> geeft de server aan dat
	    de informatie uit het &os; hoofd CVS depot moet komen.  Dat
	    is eigenlijk altijd het geval, maar er zijn mogelijkheden
	    die buiten het bereik van dit handboek vallen.</para>

	  <para><literal>delete</literal> geeft
	    <application>CVSup</application> het recht om bestanden te
	    verwijderen.  Dit moet altijd aangegeven worden zodat
	    <application>CVSup</application> de broncode altijd kan
	    bijwerken.  <application>CVSup</application> gaat
	    voorzichtig om met het verwijderen van bestanden waar het
	    verantwoordelijk voor is.  Extra bestanden in de structuur
	    worden met rust gelaten.</para>

	  <para><literal>use-rel-suffix</literal> is nogal
	    geheimzinnig.  Voor de nieuwsgierigen staat er meer over in
	    &man.cvsup.1;.  Anders kan het gewoon ingesteld worden
	    zonder erover na te denken.</para>

	  <para><literal>compress</literal> schakelt het gebruikt van
	    gzip compressie in voor het communicatiekanaal.  Als de
	    verbinding een E1 of sneller is, hoeft er geen compressie
	    gebruikt te worden.  Anders helpt het aanzienlijk.</para>
	</listitem>

	<listitem>
	  <para>Alles combinerend:</para>

	  <para>Hieronder staat de hele <filename>supfile</filename>
	    uit het voorbeeld:</para>

	  <programlisting>*default tag=.
*default host=cvsup99.FreeBSD.org
*default prefix=/usr
*default base=/var/db
*default release=cvs delete use-rel-suffix compress

src-all</programlisting>
	</listitem>
      </itemizedlist>

      <sect3 id="cvsup-refuse-file">
	<title>Het bestand <filename>refuse</filename></title>

	<para>Zoals hierboven al is aangegeven, gebruikt
	  <application>CVSup</application> een <emphasis>pull
	    methode</emphasis>.  Dat betekent eigenlijk dat er een
	  verbinding wordt gemaakt met de
	  <application>CVSup</application> server en die zegt dan:
	  <quote>Dit kan er van mij gedownload worden...</quote>, en
	  dan antwoordt de client met: <quote>Oké, ik wil dit en
	  dat en zus en zo.</quote>  Met de standaardinstellingen haalt
	  de <application>CVSup</application> client alle bestanden die
	  bij een collectie en het label horen dat in het bestand met
	  de instellingen is opgegeven.  Maar dat is niet altijd
	  wenselijk, in het bijzonder als de <filename>doc</filename>,
	  <filename>ports</filename> of <filename>www</filename>
	  structuren worden gesynchroniseerd.  De meeste mensen kunnen
	  geen vier of vijf talen lezen en die hebben de taalspecifieke
	  bestanden dus niet nodig.  Als de Portscollectie met
	  <application>CVSup</application> wordt opgehaald, is het
	  mogelijk om iedere collectie apart aan te geven (bijvoorbeeld
	  <emphasis>ports-astrology</emphasis>,
	  <emphasis>ports-biology</emphasis>, enzovoort, in plaats van
	  eenvoudigweg <emphasis>ports-all</emphasis>).  Maar omdat
	  de <filename>doc</filename> en <filename>www</filename>
	  structuren geen taalspecifieke collecties hebben, moet er
	  gebruik gemaakt worden van een van de vele mooie
	  mogelijkheden van <application>CVSup</application>: het
	  bestand <filename>refuse</filename>.</para>

	<para>Het bestand <filename>refuse</filename> geeft
	  <application>CVSup</application> in feite aan dat niet ieder
	  bestand uit een collectie opgehaald moet worden.  Het geeft
	  dus aan dat de client bepaalde bestanden van de server moet
	  <emphasis>weigeren</emphasis>.  Het bestand
	  <filename>refuse</filename> staat in (of kan gemaakt worden
	  in)
	  <filename><replaceable>base</replaceable>/sup/</filename>.
	  <replaceable>base</replaceable> staat ingesteld in
	  <filename>supfile</filename>.  De standaardlocatie voor
	  <replaceable>base</replaceable> is
	  <filename>/var/db</filename>.  De standaardplaats voor
	  <filename>refuse</filename> is dus
	  <filename>/var/db/sup/refuse</filename>.</para>

	<para>Het bestand <filename>refuse</filename> heeft een erg
	  eenvoudige opmaak.  Het bevat de namen van de bestanden die
	  niet gedownload mogen worden.  Als een gebruiker bijvoorbeeld
	  geen andere talen spreekt dan Engels en Nederlands, maar
	  de Nederlandse vertaling van de documentatie hoeft niet
	  binnengehaald te worden, dan kan het volgende in het bestand
	  <filename>refuse</filename> gezet worden:</para>

	<screen>doc/bn_*
doc/da_*
doc/de_*
doc/el_*
doc/es_*
doc/fr_*
doc/hu_*
doc/it_*
doc/ja_*
doc/mn_*
doc/nl_*
doc/no_*
doc/pl_*
doc/pt_*
doc/ru_*
doc/sr_*
doc/tr_*
doc/zh_*</screen>

	<para>Dit gaat zo door voor de andere talen.  De volledige
	  lijst staat in het <ulink
	    url="http://www.FreeBSD.org/cgi/cvsweb.cgi/">&os;
	    CVS depot</ulink>.</para>

	<para>Met deze handige eigenschap kunnen gebruikers met
	  langzamere verbindingen of zij die per minuut voor hun
	  Internetverbinding betalen waardevolle tijd besparen omdat er
	  geen bestanden meer gedownload worden die nooit gebruikt
	  worden.  Meer informatie over <filename>refuse</filename>
	  bestanden en andere leuke mogelijkheden van
	  <application>CVSup</application> staat in de
	  handleiding.</para>
      </sect3>
    </sect2>

    <sect2>
      <title><application>CVSup</application> draaien</title>

      <para>Nu kan het bijwerken beginnen.  Het commando is best wel
	eenvoudig:</para>

      <screen>&prompt.root; <userinput>cvsup <replaceable>supfile</replaceable></userinput></screen>

      <para>De <filename><replaceable>supfile</replaceable></filename>
	is de naam van het <filename>supfile</filename> bestand dat
	gebruikt moet worden.  Aangenomen dat er X11 draait op een
	machine, toont <command>cvsup</command> een GUI venster met
	wat knoppen om de bekende acties uit te voeren.  Het proces
	start na het klikken op de knop
	<guibutton>go</guibutton>.</para>

      <para>Omdat in dit voorbeeld de werkelijke structuur in
	<filename>/usr/src</filename> wordt bijgewerkt, moet het
	programma als <username>root</username> uitgevoerd worden,
	zodat <command>cvsup</command> de rechten heeft die het nodig
	heeft om de bestanden bij te werken.  Het is voorstelbaar dat
	de benodigde rechten, het net gemaakte bestand met instellingen
	en het voor de eerste keer draaien van een programma zorgt voor
	wat onrust.  Daarom is het mogelijk proef te draaien zonder
	dat er bestanden gewijzigd worden.  Dat kan door ergens een
	lege map te maken en een extra argument mee te geven op de
	commandoregel:</para>

      <screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /var/tmp/dest</userinput>
&prompt.root; <userinput>cvsup supfile /var/tmp/dest</userinput></screen>

      <para>De opgegeven map is de bestemming voor alle
	bestandsupdates.  <application>CVSup</application> bekijkt wel
	de bestanden in <filename>/usr/src</filename>, maar wijzigt ze
	niet.  Alle updates belanden in
	<filename>/var/tmp/dest/usr/src</filename>.
	<application>CVSup</application> werkt ook de statusbestanden
	niet bij als het op deze wijze wordt uitgevoerd.  De nieuwe
	versies van de bestanden worden naar de aangegeven map
	geschreven.  Als er maar leestoegang is tot
	<filename>/usr/src</filename>, hoeft een gebruiker zelfs geen
	<username>root</username> te zijn bij het uitvoeren van dit
	experiment.</para>

      <para>Als er geen X11 draait of als het niet wenselijk is een GUI
	te gebruiken, dan kunnen daarvoor opties op de commandoregel
	meegegeven worden bij het draaien van
	<command>cvsup</command>:</para>

      <screen>&prompt.root; <userinput>cvsup -g -L 2 <replaceable>supfile</replaceable></userinput></screen>

      <para>De optie <option>-g</option> geeft
	<application>CVSup</application> aan dat de GUI niet gebruikt
	hoeft te worden.  Dit gebeurt automatisch als X11 niet draait,
	maar anders moet het aangegeven worden.</para>

      <para>De optie <option>-L 2</option> geeft
	<application>CVSup</application> aan dat details getoond
	moeten worden over alle bestanden die bijgewerkt worden.  Er
	zijn drie niveaus van uitvoerigheid, van <option>-L 0</option>
	tot <option>-L 2</option>.  Standaard is het 0, wat betekent
	dat er geen enkel bericht wordt getoond, met uitzondering van
	foutmeldingen.</para>

      <para>Er zijn nog veel andere opties beschikbaar.  Met
	<command>cvsup -H</command> wordt een lijst met korte uitleg
	getoond.  Beschrijvingen met meer details staan in de
	handleiding.</para>

      <para>Als het bijwerken op de gewenste manier loopt, kan het
	regulier draaien van <application>CVSup</application> met
	&man.cron.8; ingesteld worden.  Natuurlijk hoort
	<application>CVSup</application> zonder GUI te draaien als het
	programma vanuit de &man.cron.8; draait.</para>
    </sect2>

    <sect2 id="cvsup-collec">
      <title><application>CVSup</application>
	bestandscollecties</title>

      <para>De via <application>CVSup</application> beschikbare
	bestandscollecties zijn hiërarchisch georganiseerd.  Er
	zijn een paar grote collecties en die zijn opgedeeld in
	kleinere subcollecties.  Het ontvangen van een collectie is
	hetzelfde als het ontvangen van alle subcollecties.  De
	hiërarchische relatie tussen de collecties wordt
	hieronder aangegeven door het niveau van inspringen.</para>

      <para>De meest gebruikte collecties zijn
	<literal>src-all</literal> en <literal>ports-all</literal>.  De
	andere collecties worden door kleine groepen mensen gebruikt
	voor bijzondere doeleinden en sommige mirrorsites hebben ze
	niet allemaal.</para>

      <variablelist>
	<varlistentry>
	  <term><literal>cvs-all release=cvs</literal></term>

	  <listitem>
	    <para>Het &os; CVS hoofddepot, inclusief de cryptografische
	      code.</para>

	    <variablelist>
	      <varlistentry>
		<term><literal>distrib release=cvs</literal></term>

		<listitem>
		  <para>Bestanden die betrekking hebben op het
		    verspreiden en spiegelen van &os;.</para>
		</listitem>
	      </varlistentry>

	      <varlistentry>
		<term><literal>ports-all release=cvs</literal></term>

		<listitem>
		  <para>De &os; Portscollectie.</para>

		  <important id="cvsup-collec-pbase-warn">
		    <para>Als <literal>ports-all</literal> (het
		      complete portssysteem) niet bijgewerkt hoeft te
		      worden, maar enkele van de onderstaande
		      subcollecties, dan moet
		      <emphasis>altijd</emphasis> ook de
		      <literal>ports-base</literal> subcollectie
		      bijgewerkt worden!  Als er iets wijzigt in de
		      infrastructuur van de ports waar
		      <literal>ports&ndash;base</literal> voor staat,
		      is het vrijwel zeker dat die wijzigingen heel
		      snel door <quote>echte</quote> ports gebruikt
		      gaan worden.  Dus als alleen de
		      <quote>echte</quote> ports bijgewerkt worden en
		      als die gebruik maken van nieuwe mogelijkheden,
		      dan is de kans groot dat het bouwen daarvan
		      foutloopt met een vage foutmelding.  Het
		      <emphasis>eerste</emphasis> dat gedaan moeten
		      worden is ervoor zorgen dat de
		      <literal>ports-base</literal> subcollectie is
		      bijgewerkt.</para>
		  </important>

		  <important id="cvsup-collec-index-warn">
		    <para>Bij het zelf bouwen van een lokale kopie van
		      <filename>ports/INDEX</filename>
		      <emphasis>moet</emphasis>
		      <literal>ports-all</literal> geaccepteerd worden
		      (de hele port structuur).  Het bouwen van
		      <filename>ports/INDEX</filename> met een
		      gedeeltelijke structuur wordt niet ondersteund.
		      Zie ook de <ulink
			url="&url.books.faq;/applications.html#MAKE-INDEX">FAQ</ulink>.</para>
		  </important>

		  <variablelist>
		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-accessibility
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Software voor minder valide
			  gebruikers.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-arabic
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Arabische
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-archivers
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Archiveringshulpmiddelen.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-astro
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Astronomie ports.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-audio
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Geluidsondersteuning.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-base
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>De infrastructuur van de Portscollectie.
			  Bestanden uit de mappen
			  <filename>Mk/</filename> en
			  <filename>Tools/</filename> van
			  <filename>/usr/ports</filename>.</para>

			<note>
			  <para>Zie ook de <link
			      linkend="cvsup-collec-pbase-warn">belangrijke
			      waarschuwing hierboven</link>: deze
			    subcollectie dient
			    <emphasis>altijd</emphasis> bijgewerkt te
			    worden als er een onderdeel van de &os;
			    Portscollectie wordt bijgewerkt!</para>
			</note>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-benchmarks
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Benchmarks.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-biology
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Biologie.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-cad
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Computer aided design programma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-chinese
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Chinese
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-comms
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Communicatiesoftware.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-converters
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Karaktercode omzetters.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-databases
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Databases.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-deskutils
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Dingen die op een bureaublad stonden
			  voordat computers waren uitgevonden.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-devel
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ontwikkelhulpmiddelen.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-dns
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>DNS gerelateerde software.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-editors
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Editors.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-emulators
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Emulatoren voor
			  besturingssystemen.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-finance
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Monetaire, financiële en
			  gerelateerde applicaties.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-ftp
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>FTP client en server programma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-games
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Spelletjes.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-german
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Duitse taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-graphics
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Grafische programma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-hebrew
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Hebreeuwse
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-hungarian
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Hongaarse
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-irc
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Internet Relay Chat
			  hulpprogramma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-japanese
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Japanse
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-java
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>&java; programma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-korean
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Koreaanse
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-lang
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Programmeertalen.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-mail
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Mailsoftware.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-math
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Numerieke rekensoftware.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-misc
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Verschillende programma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-multimedia
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Multimedia software.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-net
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Netwerksoftware.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-net-im
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Berichtenuitwisseling.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-net-mgmt
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Netwerkbeheersoftware.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-net-p2p
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Peer to Peer Netwerken</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-news
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>USENET news software.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-palm
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Softwareondersteuning voor
			  <trademark class="trade">Palm</trademark>
			  apparatuur.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-polish
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Poolse taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-ports-mgmt
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Programma's om ports en pakketten te
			  beheren.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-portuguese
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Portugese
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-print
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Printsoftware.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-russian
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Russische
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-science
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Wetenschappelijk.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-security
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Beveiligingsprogramma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-shells
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Commandoregelshells.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-sysutils
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Systeemprogramma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-textproc
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Tekstverwerkingsprogramma's (zonder
			  desktop publishing).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-ukrainian
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Oekraïense
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-vietnamese
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ondersteuning voor de Viëtnamese
			  taal.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-www
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Software gerelateerd aan het Wereldwijde
			  Web.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Ports voor het X windowsysteem.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-clocks
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>X11 klokken.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-drivers
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem><para>X11-stuurprogramma's</para></listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-fm
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>X11 bestandsbeheerders.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-fonts
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>X11 lettertypen en
			  lettertypeprogramma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-toolkits
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>X11 hulpprogramma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-servers
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>X11 servers.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-themes</literal></term>

		      <listitem>
			<para>X11 thema's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>ports-x11-wm
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>X11 vensterbeheerprogramma's.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>
		  </variablelist>
		</listitem>
	      </varlistentry>

	      <varlistentry>
		<term><literal>projects-all release=cvs</literal></term>

		<listitem>
		  <para>Broncode's voor de &os; projecten
		    repository.</para>
		</listitem>
	      </varlistentry>

	      <varlistentry>
		<term><literal>src-all release=cvs</literal></term>

		<listitem>
		  <para>De hoofdbroncode van &os;, inclusief de
		    cryptografische code.</para>

		  <variablelist>
		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-base
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Verschillende bestanden bovenin de
			  <filename>/usr/src</filename>
			  structuur.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-bin
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Gebruikersprogramma's die wellicht nodig
			  zijn in single-user modus
			  (<filename>/usr/src/bin</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-cddl
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Programma's en bibliotheken die uitgegeven
			  zijn onder de CDDL licentie
			  (<filename>/usr/src/cddl</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-contrib
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Programma's en bibliotheken van buiten
			  het &os; project die vrijwel ongewijzigd
			  gebruikt worden
			  (<filename>/usr/src/contrib</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-crypto release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Cryptografische programma's en
			  bibliotheken van buiten het &os; project, die
			  vrijwel ongewijzigd worden gebruikt
			  (<filename>/usr/src/crypto</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-eBones release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Kerberos en DES
			  (<filename>/usr/src/eBones</filename>).  Niet
			  gebruikt in recente uitgaves van &os;.</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-etc
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Bestanden met systeeminstellingen
			  (<filename>/usr/src/etc</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-games
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Spelletjes
			  (<filename>/usr/src/games</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-gnu
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Programma's die onder de GNU Public
			  License vallen
			  (<filename>/usr/src/gnu</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-include
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Headerbestanden
			  (<filename>/usr/src/include</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-kerberos5
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Kerberos5 beveiligingspakket
			  (<filename>/usr/src/kerberos5</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-kerberosIV
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>KerberosIV beveiligingspakket
			  (<filename>/usr/src/kerberosIV</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-lib
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Bibliotheken
			  (<filename>/usr/src/lib</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-libexec
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Systeemprogramma's die meestal door
			  andere programma's worden uitgevoerd
			  (<filename>/usr/src/libexec</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-release
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Bestanden die nodig zijn voor het
			  maken van een &os; release
			  (<filename>/usr/src/release</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-release
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Statisch gelinkte programma's voor nood
			  onderhoud, zie &man.rescue.8;
			  (<filename>/usr/src/rescue</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-sbin release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Systeemprogramma's voor single-user modus
			  (<filename>/usr/src/sbin</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-secure
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Cryptografische bibliotheken en
			  commando's
			  (<filename>/usr/src/secure</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-share
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Bestanden die tussen meerdere systemen
			  gedeeld kunnen worden
			  (<filename>/usr/src/share</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-sys
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>De kernel
			  (<filename>/usr/src/sys</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-sys-crypto
			release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Cryptografische kernelcode
			  (<filename>/usr/src/sys/crypto</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-tools
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Verschillende hulpprogramma's voor het
			  onderhoud van &os;
			  (<filename>/usr/src/tools</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-usrbin
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Gebruikersprogramma's
			  (<filename>/usr/src/usr.bin</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>

		    <varlistentry>
		      <term><literal>src-usrsbin
			  release=cvs</literal></term>

		      <listitem>
			<para>Systeemprogramma's
			  (<filename>/usr/src/usr.sbin</filename>).</para>
		      </listitem>
		    </varlistentry>
		  </variablelist>
		</listitem>
	      </varlistentry>
	    </variablelist>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term><literal>distrib release=self</literal></term>

	  <listitem>
	    <para>De instellingenbestanden van de
	      <application>CVSup</application> server zelf.  Gebruikt
	      door de <application>CVSup</application>
	      mirrorsites.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term><literal>gnats release=current</literal></term>

	  <listitem>
	    <para>De GNATS bug-tracking database.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term><literal>mail-archive release=current</literal></term>

	  <listitem>
	    <para>&os; mailinglijstarchief.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term><literal>www release=current</literal></term>

	  <listitem>
	    <para>De voorbewerkte &os; websitebestanden (niet de
	      broncode).  Gebruikt door WWW mirrorsites.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>
      </variablelist>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Voor meer informatie</title>

      <para>De <application>CVSup</application> FAQ en andere
	informatie over <application>CVSup</application> is te vinden
	op <ulink
	  url="http://www.cvsup.org/">De CVSup Homepage</ulink>.</para>

      <para>De meeste &os;&ndash;gerelateerde discussie over
	<application>CVSup</application> vindt plaats op de
	&a.hackers;.  Daar worden nieuwe versies van de software
	aangekondigd, net als op de &a.announce;.</para>

      <para>Voor vragen en foutrapporten moet een kijkje genomen worden
	op <ulink url="http://www.cvsup.org/faq.html#bugreports">
	  de CVSup FAQ</ulink></para>
    </sect2>

    <sect2 id="cvsup-mirrors">
      <title>CVSup sites</title>

      <para><link linkend="cvsup">CVSup</link> servers voor &os; draaien
	op de onderstaande sites.</para>

      &chap.mirrors.cvsup.inc;
    </sect2>
  </sect1>

  <sect1 id="cvs-tags">
    <title>CVS labels</title>

    <para>Bij het ophalen of bijwerken van broncode met
      <application>cvs</application> of
      <application>CVSup</application> moet een revisielabel meegegeven
      worden.  Een revisielabel refereert aan een specifieke lijn in
      de &os; ontwikkeling of aan een specifiek moment in de tijd.  Het
      eerste type heet <quote>taklabel</quote> (branch tag) en het
      tweede type heet <quote>releaselabel</quote> (release
      tag).</para>

    <sect2>
      <title>Taklabels</title>

      <para>Deze zijn, met uitzondering van <literal>HEAD</literal>
	(dat altijd een geldig label is), alleen van toepassing op de
	<filename>src/</filename> structuur.  De
	<filename>ports/</filename>, <filename>doc/</filename> en
	<filename>www/</filename> structuren kennen geen takken.</para>

      <variablelist>
	<varlistentry>
	  <term>HEAD</term>

	  <listitem>
	    <para>Symbolische naam voor de hoofdlijn van &os;-CURRENT.
	      Ook de standaard als geen revisie is aangegeven.</para>

	    <para>In <application>CVSup</application> wordt dit label
	      aangegeven met een <literal>.</literal> (dat is dus geen
	      interpunctie, maar een echt <literal>.</literal>
	      karakter).</para>

	    <note>
	      <para>In CVS is dit de standaard als er geen revisielabel
		is aangegeven.  Het is meestal
		<emphasis>geen</emphasis> goed idee om een checkout of
		update van CURRENT broncode op een STABLE machine te
		doen, tenzij dat expliciet de bedoeling is.</para>
	    </note>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_9</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-9.X, ook bekend als
	      &os;&nbsp;9-STABLE.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_9_0</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-9.0, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-8.X, ook bekend als
	      &os;&nbsp;8-STABLE.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_3</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-8.3, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_2</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-8.2, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_1</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-8.1, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_0</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-8.0, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-7.X, ook bekend als
	      &os;&nbsp;7-STABLE.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_4</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-7.3, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_3</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-7.3, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_2</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-7.2, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_1</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-7.1, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_0</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-7.0, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-6.X, ook bekend als
	      &os;&nbsp;6-STABLE.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_4</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-6.4, alleen gebruikt voor
	      beveiligingsadviezen en andere kritieke reparaties.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_3</term>

	  <listitem>
	    <para>De uitgavetak voor &os;-6.3, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_2</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-6.2, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_1</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-6.1, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_0</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-6.0, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-5.X, ook bekend als
	      &os;&nbsp;5-STABLE.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_5</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-5.5, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_4</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-5.4, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_3</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-5.3, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_2</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-5.2 en &os;-5.2.1, alleen
	      gebruikt voor beveiligingswaarschuwingen en andere
	      kritische aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_1</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-5.1, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_0</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-5.0, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-4.X, ook bekend als &os;
	      4-STABLE.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_11</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.11, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_10</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.10, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_9</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.9, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_8</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.8, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_7</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.7, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_6</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.6 en &os;-4.6.2,
	      alleen gebruikt voor beveiligingswaarschuwingen en andere
	      kritische aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_5</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.5, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_4</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.4, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_3</term>

	  <listitem>
	    <para>De releasetak voor &os;-4.3, alleen gebruikt voor
	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
	      aanpassingen.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_3</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-3.X, ook bekend als
	      3.X-STABLE.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2</term>

	  <listitem>
	    <para>De ontwikkellijn voor &os;-2.2.X, ook bekend als
	      2.2-STABLE.  Deze tak is sterk verouderd.</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>
      </variablelist>
    </sect2>

    <sect2>
      <title>Releaselabels</title>

      <para>Deze labels refereren aan een specifiek moment in de tijd
	waarop een versie van &os; is uitgegeven.  Het proces om tot
	een release te komen is gedetailleerder beschreven in de
	<ulink url="&url.base;/releng/">Release Engineering
	  Informatie</ulink> en <ulink
	  url="&url.articles.releng;/release-proc.html">Release
	  Proces</ulink> documenten.  De <filename
	  class="directory">src</filename> structuur gebruikt
	labelnamen die beginnen met <literal>RELENG_</literal> labels.
	De <filename class="directory">ports</filename> en <filename
	  class="directory">doc</filename> structuren gebruiken labels
	waarvan de naam begint met het label
	<literal>RELEASE</literal>.  De <filename
	  class="directory">www</filename> tenslotte, is niet
	gemarkeerd met een bijzondere naam bij uitgaven.</para>

      <variablelist>
	<varlistentry>
	  <term>RELENG_9_0_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;9.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_3_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;8.3</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_2_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;8.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_1_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;8.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_8_0_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;8.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_4_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;7.4</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_3_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;7.3</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_2_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;7.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_1_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;7.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_7_0_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;7.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_4_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;6.4</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_3_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;6.3</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_2_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;6.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_1_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;6.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_6_0_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;6.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_5_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;5.5</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_4_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;5.4</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_11_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.11</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_3_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;5.3</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_10_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.10</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_2_1_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;5.2.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_2_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;5.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_9_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.9</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_1_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;5.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_8_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.8</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_5_0_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;5.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_7_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.7</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_6_2_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.6.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_6_1_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.6.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_6_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.6</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_5_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.5</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_4_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.4</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_3_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.3</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_2_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_1_1_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.1.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_1_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_4_0_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;&nbsp;4.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_3_5_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-3.5</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_3_4_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-3.4</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_3_3_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-3.3</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_3_2_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-3.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_3_1_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-3.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_3_0_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-3.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2_8_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-2.2.8</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2_7_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-2.2.7</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2_6_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-2.2.6</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2_5_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-2.2.5</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2_2_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-2.2.2</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2_1_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-2.2.1</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>

	<varlistentry>
	  <term>RELENG_2_2_0_RELEASE</term>

	  <listitem>
	    <para>&os;-2.2.0</para>
	  </listitem>
	</varlistentry>
      </variablelist>
    </sect2>
  </sect1>

  <sect1 id="mirrors-rsync">
    <title>rsync sites</title>

    <para>De volgende sites bieden &os; aan via het protocol rsync.
      Het programma <application>rsync</application> werkt vrijwel
      hetzelfde als &man.rcp.1;, maar kent meer mogelijkheden en
      gebruikt het rsync remote-update protocol, dat alleen verschillen
      tussen twee groepen bestanden overbrengt, waardoor het
      synchroniseren via een netwerk drastisch wordt versneld.  Dit
      kan het beste gedaan worden als er een mirrorsite voor de
      &os; FTP server of het &os; CVS depot draait.  De
      <application>rsync</application> suite is voor veel
      besturingssystemen beschikbaar.  Voor &os; kan het pakket of de
      port uit <filename role="package">net/rsync</filename>
      geïnstalleerd worden.</para>

    <variablelist>
      <varlistentry>
	<term>Tsjechië</term>

	<listitem>
	  <para>rsync://ftp.cz.FreeBSD.org/</para>

	  <para>Beschikbare collecties:</para>
	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>ftp: een gedeeltelijke mirror van de &os;
	      FTP server.</para></listitem>
	    <listitem><para>&os;: een volledige mirror van de &os; FTP
	      server.</para></listitem>
	  </itemizedlist>
	</listitem>
      </varlistentry>

      <varlistentry>
	<term>Nederland</term>

	<listitem>
	  <para>rsync://ftp.nl.FreeBSD.org/</para>

	  <para>Beschikbare collecties:</para>
	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>&os;: een volledige mirror
	      van de &os; FTP server.</para></listitem>
	  </itemizedlist>
	</listitem>
      </varlistentry>

      <varlistentry>
	<term>Rusland</term>

	<listitem>
	  <para>rsync://ftp.mtu.ru/</para>

	  <para>Beschikbare collecties:</para>

	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>&os;: een volledige spiegel van de FTP-server van
	      &os;.</para></listitem>
	    <listitem><para>&os;-gnats: De GNATS bug-tracking
	      database.</para></listitem>
	    <listitem><para>&os;-archief: spiegel van de &os; Archive
	      FTP-server.</para></listitem>
	  </itemizedlist>
	</listitem>
      </varlistentry>

      <varlistentry>
	<term>Zweden</term>

	<listitem>
	  <para>rsync://ftp4.se.freebsd.org/</para>

	  <para>Beschikbare verzamelingen:</para>

	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>&os;: een volledige spiegel van de FTP-server van
	      &os;.</para></listitem>
	  </itemizedlist>
	</listitem>
      </varlistentry>

      <varlistentry>
	<term>Taiwan</term>

	<listitem>
	  <para>rsync://ftp.tw.FreeBSD.org/</para>
	  <para>rsync://ftp2.tw.FreeBSD.org/</para>
	  <para>rsync://ftp6.tw.FreeBSD.org/</para>

	  <para>Beschikbare collecties:</para>
	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>FreeBSD: een volledige mirror van de &os;
	      FTP server.</para></listitem>
	  </itemizedlist>
	</listitem>
      </varlistentry>

      <varlistentry>
	<term>Verenigd Koninkrijk</term>

	<listitem>
	  <para>rsync://rsync.mirrorservice.org/</para>

	  <para>Beschikbare collecties:</para>
	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>sites/ftp.freebsd.org: een volledige mirror van
	      de &os; FTP server.</para></listitem>
	  </itemizedlist>
	</listitem>
      </varlistentry>

      <varlistentry>
	<term>Verenigde Staten van Amerika</term>

	<listitem>
	  <para>rsync://ftp-master.FreeBSD.org/</para>

	  <para>Deze server mag alleen gebruikt worden door &os;
	    primaire mirrorsites.</para>
	  <para>Beschikbare collecties:</para>
	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>&os;: het masterarchief van de &os;
	      FTP server.</para></listitem>
	    <listitem><para>acl: de &os; master ACL
	      lijst.</para></listitem>
	  </itemizedlist>

	  <para>rsync://ftp13.FreeBSD.org/</para>

	  <para>Beschikbare collecties:</para>
	  <itemizedlist>
	    <listitem><para>&os;: een volledige mirror van de &os; FTP
	      server.</para></listitem>
	  </itemizedlist>
	</listitem>
      </varlistentry>
    </variablelist>
  </sect1>
</appendix>