1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
|
<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-9" standalone="no"?>
<!DOCTYPE article PUBLIC "-//FreeBSD//DTD DocBook XML V4.2-Based Extension//EN"
"../../../share/sgml/freebsd42.dtd" [
<!ENTITY % entities PUBLIC "-//FreeBSD//ENTITIES DocBook FreeBSD Entity Set//TR" "../../share/sgml/entities.ent">
%entities;
]>
<!--
The FreeBSD Turkish Documentation Project
$FreeBSD$
Original Revision: 1.9
-->
<article lang="tr">
<articleinfo>
<title>BSD Nedir?</title>
<author>
<firstname>Greg</firstname>
<surname>Lehey</surname>
<affiliation>
<address><email>grog@FreeBSD.org</email></address>
</affiliation>
</author>
<legalnotice id="trademarks" role="trademarks">
&tm-attrib.freebsd;
&tm-attrib.apple;
&tm-attrib.linux;
&tm-attrib.opengroup;
&tm-attrib.sun;
&tm-attrib.xfree86;
&tm-attrib.general;
</legalnotice>
<pubdate>$FreeBSD$</pubdate>
<releaseinfo>$FreeBSD$</releaseinfo>
<abstract>
<para>Açýk kod dünyasýnda
<quote>Linux</quote> kelimesi neredeysec<quote>iþletim
sistemi</quote> ile eþanlamlýdýr fakat
açýk kaynak kodlu &unix; sadece
<quote>Linux</quote> deðildir. <ulink
url="http://www.leb.net/hzo/ioscount/data/r.9904.txt">Ýnternet
Ýþletim Sistemi Sayacý</ulink> 'na göre
Nisan 1999 itibarý ilecdünyada internete baðlý
makinalarýn %31.3 'ücLinux, %14.6 'ü ise &unix; 'tir.
<ulink url="http://www.yahoo.com/">Yahoo!</ulink> gibi
dünyanýn en büyük organizasyonlarýndan
biri BSD kullanmaktadýr.
Dünyanýn en meþgul FTP sunucularýndan biri
olan <ulink url="ftp://ftp.cdrom.com/">ftp.cdrom.com</ulink>
günde 1.4 TB dosya transferi için BSD
kullanmaktadýr.</para>
<para>Öyleyse sýr nedir? Neden BSD daha iyi bilinmiyor?
Bu küçük yazý, bu ve diðer
sorularýn cevaplarýný
aramaktadýr.</para>
<para>Bu yazýda BSD ve LÝnux arasýndaki farklar
<emphasis>bu þekilde</emphasis> ifade edilecektir.</para>
</abstract>
</articleinfo>
<sect1>
<title>BSD nedir?</title>
<para>BSD <quote>Berkeley Software Distribution</quote> 'ýn
kýsaltýlmýþýdýr.
Bu isim California Üniversitesi, Berkeley 'in kaynak kodu
daðýtýmý olan AT&T 'nin &unix; 'i
için bir eklentiler zinciridir. Bir çok
açýk kaynak kodlu iþletim sistemi projesi,
4.4BSD-Lite olarak bilinen kaynak kodu
daðýtýmýný temel kabul eder.
Ek olarak bunlar, özellikle GNU projesi olmak üzere
diðer bir çok açýk kod projesini de
kapsar. BSD 'in içeriði:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>BSD çekirdeði iþlem zamanlama,
hafýza yönetimi, simetrik çoklu
iþlemci(SMP), aygýt sürücüleri ve
diðerlerini kapsar.</para>
<para><emphasis>Linux çekirdeðinden farklý
olarak kapasite ve güçte bir çok
farklý BSD çekirdeði
vardýr.</emphasis></para>
</listitem>
<listitem>
<para>C kütüphanesi, sistem API 'sinin temellidir</para>
<para><emphasis>BSD C kütüphanesi GNU projesi
tabanlý deðildir, Berkeley kodu
temellidir.</emphasis></para>
</listitem>
<listitem>
<para>Kabuk, dosya araçlarý derleyiciler ve
linkerler gibi araçlar.</para>
<para><emphasis>Bazý araçlar
dýþýnda bir çoðu projesinden
saðlanmýþtýr.</emphasis></para>
</listitem>
<listitem>
<para>X Windows sistemi grafik ekran arabirimi.</para>
<para>Birçok BSD türevinde kullanýlan X
Window sistemi ayrý bir proje olan
<ulink url="http://www.XFree86.org/">&xfree86; projesi</ulink> 'nde
devam ettirilmektdir. Linux 'te bu sistemi kullanmaktadýr.
BSD KDE ya da GNOME gibi bir <quote>görsel
masaüstü</quote> ile öntanýmlý
olarak gelmez. Fakat istenirse bunlar da
kullanýlabilir.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Bir çok diðer program ve araçlar.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</sect1>
<sect1>
<title>Ne gerçek bir &unix; 'mi?</title>
<para>BSD iþletim sistemi bir kopya deðildir, fakat temelde
&unix; 'in atasý sayýlan AT&T'nin iþletim
sisteminin kaynak kodundan oluþur. Ayrýca bu kod
System V &unix; 'in de atasýdýr. Bu durum sizi belki
þaþýrtmýþ olabilir. Yada AT&T
hiç bir zaman kaynak kodunu vermemiþ olmasýna
raðmen bu nasýl olabilir?</para>
<para>AT&T &unix; 'inin açýk kaynak kodlu
olmadýðý doðrudur ve kopya hakký
düþünüldüðünde BSD kesinlikle bir
&unix; <emphasis>deðildir</emphasis> fakat diðer taraftan
AT&T diðer projelerden ve özellikle Berkeleydeki
California Üniversitesi Computer Science Research Group
(CSRG -Bilgisayar Bilimi Araþatýrma Grubu)undan
AT&T &unix; 'e bir çok kod dahil ettiði
düþünülmelidir. 1976 'dan baþlayarak
CSRG yazdýklarý yazýlýmý
içeren teyp 'leri daðýtarak bunu <emphasis>Berkeley
Software Distribution</emphasis> ya da <emphasis>BSD</emphasis>
olarak nitelendirdi.</para>
<para>BSD ilk sürümleri asýl olarak
kullanýcý programlarýndan oluþuyordu
ta ki dramatik bir þekilde CSRG
karþýlýlý olarak DARPA (Defence
Advanced Projects Research Agency) ile aðlarýndaki
(ARPANET) iletiþim protokollerini güncellemek için
sözleþme imzalayana kadar. Bu yeni protokol
<emphasis>Ýnternet Protokolü</emphasis> daha sonra da
<emphasis>TCP/IP</emphasis> olarak adlandýrýldý.
BSD nin asýl geniþ alanlara
yayýlmýþ sürümü 1982 de piyasaya
sürülen 4.2 BSD 'dir.</para>
<para>1980 'lerde bir çok küçük
çaplý iþletim sistemi þirketi piyasaya
çýktý. Ve birçoklarý kendi
iþletim sistemlerini yazmak yerine &unix;
iþletim sistemini lisanslamayý tercih ettiler.
Özelde SUN Microsystems 4.2BSD temelli &unix; üzerinde
deðiþiklikler yaparak &sunos; adýyla
lisansladý. AT&T &unix; 'in ticari olarak
satýlmasýna izin verince, çok kýsa bir
süre içinde System V adýný alacak System
III isimli küçük uygulamalarla satýþa
baþlandý. System V networking uygulama ve
bileþenlerini içermiyordu, bu sebeble piyasaya
sürülen bir çok uygulama BSD 'den
özellikle að teknolojileri alanýnda TCP/IP
protokolünü kullanmaya baþladý. Bunun
yanýnda <emphasis>csh</emphasis> kabuðu ve
<emphasis>vi</emphasis> editörünü de kendi
sistemlerine dahil etti. BSD 'den alýnan bütün bu
eklentilere <emphasis>Berkeley Extensions</emphasis> adý
verildi.</para>
<para>Piyasaya sunulan BSD kasetleri AT&T kaynak kodu ve
gerekli olan olan UNIX lisansýný içeriyordu.
90larda CSRG'a ayrýlan fon azalýnca grup kapanma ile
karþý karþýya kaldý ve bazý
grup üyeleri AT&T 'nin kodunu içermeyen BSD
Açýk kaynak kod olarak daðýtýlan
kodlarýný daðýtmaya karar verdi ve bu
<emphasis>Networking Tape 2</emphasis> ya da kýsaca
<emphasis>Net/2</emphasis> adý verilen
daðýtým ile gerçekleþti. Net/2 tam
anlamýyla bir iþletim sistemi deðildi
çünkü yaklaþýk olarak %20
oranýndaki kernel kaynak kodu eksikti. CSRG üyelerinde
William F. Jolitz geriye kalan %20 lik kodu yazarak 1992'de
<emphasis>386BSD</emphasis> ismiyle piyasaya sürdü.
Ayný zaman zarfýnda eski CSRG üyelerinden
oluþan bir grup <ulink url="http://www.bsdi.com/">Berkeley
Software Design Inc.</ulink> adý verilen iþletim
sisteminin betasýný piyasaya sürdüler ve
bu iþletim sisteminin adý daha sonra BSD/OS olarak
deðiþtirildi.</para>
<para>386BSD hiçbir zaman güvenilir bir iþletim
sistemi olamadý. Onun yerine 1993 yýlýnda
iki ayrý proje doðdu. Bunlar:
<ulink url="http://www.NetBSD.org/">NetBSD</ulink> ve
<ulink url="http://www.FreeBSD.org">FreeBSD</ulink>.
NetBSD 93'ün baþlarýnda tamamlandý ancak
&os; 'nin ilk versiyonu yýlýn sonuna kadar
hazýr durumda deðildi. Bu süre içerisinde kodu
devam ettirilmekte güçlük çekilince
karýþýklýðý önlemek ve
yönetimi kolay kýlmak için ayrýldý.
Projeler farklý amaçlar gütmeye baþladý.
1996 'da NetBSD 'den ayrýlarak doðan
<ulink url="http://www.OpenBSD.org/">OpenBSD</ulink> doðdu.</para>
</sect1>
<sect1>
<title>BSD neden daha iyi tanýnmýyor?</title>
<para>Aþaðýdaki birçok sebebe baðlý
olarak BSD tam olarak bilinmemektedir:</para>
<orderedlist>
<listitem>
<para>BSD programcýlarý çoðu zaman
pazarlama amacý gütmek yerine kendi
kodlarýný geliþtirme ile
ilgileniyorlar.</para>
</listitem>
<listitem>
<para> Linux 'lerin popülaritesi özellikle
baský (ve kitap piyasasý) ve þirketlerin
desteði linuxlere özel destek ve güncellik
saðlýyor buna karþýlýk BSDnin
bu þekilde herhangi bir destekçisi yoktur.
Fakat bu gün geçtikçe
deðiþmektedir.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>BSD programcýlarý Linux
programcýlarýndan daha tecrübeliler
ve iþletim sisteminin kullaným
kolaylýðý ile daha az ilgileniyorlar
Yeni kullanýcýlar Linuxleri daha
kullanýþlý olarak kabul ediyor
ve destekliyorlar.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>1992, AT&T <ulink url="http://www.bsdi.com/">BSDI</ulink>
'a dava açtý ve bu yazýlýmýn
AT&T 'ye ait olan lisanslý kaynak kodunu
içerdiðini iddia etti. Dava 1994'te anlaþma
ile sona erdi. Fakat davanýn hayaleti insanlarý
avlamaya devam etti. Mart 2000'de ise web üzerine,
davanýn mahkeme tarafýndan geçmiþte
<quote>sonuçlandýrýldýðýný</quote>
haykýran bir makale yayýnlandý.</para>
<para>Davanýn ortaya
çýkardýðý önemli bir
detayda isimlendirmeydi. 1980 'lerde BSD ayný zamanda
<quote>BSD &unix;</quote> olarakta bilinmekteydi. AT&T 'ye
ait kodlarýn son
kalýntýlarýnýn da BSD'den
çýkartýlmasý ile birlikte BSD &unix;
adýndan kurtuldu. Bu sebeble birçok kitapta
<quote>the 4.3BSD &unix; operating system</quote> ve
<quote>the 4.4BSD operating system</quote>
isimlerini görebilirsiniz.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>BSD ile ilgili olarak akýlda kalan genellikle
daðýnýk ve saldýrgan olduðudur.
There is a perception that the BSD projects are fragmented and
belligerent. <ulink
url="http://interactive.wsj.com/bin/login?Tag=/&URI=/archive/retrieve.cgi%253Fid%253DSB952470579348918651.djm&">Wall Street
Journal</ulink>'da bir makalede BSD projelerinin
<quote>balkan</quote> ülkelerinin ürünü
olduðundan bahsedildi. Davada olduðu gibi burada da
akýlda kalan bu tip düþünceler BSD'nin
geçmiþteki konumu ve durumudur.</para>
</listitem>
</orderedlist>
</sect1>
<sect1>
<title>BSD ve Linux nasýl
karþýlaþtýrmasý</title>
<para>Linux (mesela Debian Linux) ile BSD arasýndaki
asýl farklýlýk nedir? Normal
kullanýcýlar için fark aslýnda
çok küçüktür yani ikiside &unix;
benzeri iþletim sistemidir. Her ikiside ticari olmayan
amaçlar için geliþtirildi (Tabiki bu diðer
bazý ticari Linux daðýtýmlarýndaki
gibi deðildir). Bu bölümde BSD'nin
yapýsýna bakýp Linux ile
karþýlaþtýracaðýz. Genel
olarak söylediklerimiz &os;'ye yakýn olacak
çünkü yaygýn olarak kullanýlan BSD
versiyonu &os; 'dir.</para>
<sect2>
<title>BSD'nin sahibi kimdir?</title>
<para>Hiç kimse veya hiçbir kuruluþ BSD'nin
sahibi deðildir. BSD bütün dünya
üzerinde teknik olarak üst düzeyde ve uzman bir
çok insan tarafýndan geliþtirildi. ve BSD'nin
bazý bileþenleri farklý açýk
kaynak kodu geliþtiricileri tarafýndan
saðlandý.</para>
</sect2>
<sect2>
<title>BSD nasýl geliþtirildi ve güncellendi?</title>
<para>BSD çekirdeði Açýk kaynak
geliþtirim modeli ile geliþtirilmiþtir.
Her proje eriþimi herkese açýk olan
<emphasis>kaynak kodu aðacý</emphasis> altýnda
<ulink url="http://www.sourcegear.com/CVS/">Concurrent Versions
System</ulink> (CVS) ile daðýtýldý.
Bu sistemde BSD ile alakalý doküman ve diðer
dosyalar da bulunmaktadýr. CVS ile herhangi bir
kiþi <quote>check out</quote> (yani gerekli
dosyalarýn bir kopyasýný sistemine indirerek)
yaparak sistemin herhangi bir bolümüne sahip
olabilmektedir.</para>
<para>Dünya üzerinde odukça fazla sayýda
programcý BSD'nin geliþimine katkýda bulunur.
Bu programcý ve geliþtiriciler temelde üç
kýsma ayrýlýr:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para><firstterm>Contributors(Katkýta
Bulunanlar)</firstterm> doküman ya da kod yazarlar.
Bu grubun direk olarak kod aðacýna herhangi bir
kod eklenmelerine izin verilmez. Bu kiþilerin
yazdýðý kodlar <emphasis>committer</emphasis>
tarafýndan incelenip ana sistemde dahil edilirler.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><firstterm>Committers</firstterm> kaynak aðacýna
kod ekleme yetkisinde sahip geliþtiriciler. Committer
olabilmek için
çalýþtýðý
alan üzerinde çok yüksek bilgi seviyesine
sahip olmasý gerekir.</para>
<para>Bazý commiterler bütün kaynak koduna
ulaþma yetkisine sahiptirler diðerleri ise
gerçek koddan ayrý tutulurlar.
Dökümantasyonla ilgilenenler normal olarak kernel
koduna ulaþma yetkisine sahip deðillerdir.
Principal Architect olarak adlandýrýlan
çekirdek takýmýndaki
bazý þahýslarýn ise
<firstterm>back out</firstterm> adý verilen kaynak
kodu aðacýndaki kodlarý silme hakký
vardýr. Bütün committer 'lar
yapýlan her bir commit (iþlem) için
e-posta alýrlar ve böylece gizlice
bir kodun kaynak kodu aðacýna girmesi
engellenmiþ olur.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><firstterm>Core team (Çekirdek
Takýmý)</firstterm>.
&os; ve NetBSD kesinlikle bir çekirdek
takýma sahiptir.
Çekirdek takým projenin geliþimi ve
oluþturulmasý sýrasýnda
programlarýný yaparlar ve rolleri tam olarak
belli deðildir.
Çekirdek takýmý üyesi olmak
için program geliþtirici (developer) olma
zorunluluðu yoktur ve buda son derece normaldir.
Çekirdek takým için
kurallar bir projeden diðerine farklýlýk
gösterebilir ve genel olarak
çekirdek takýmýn projenin geliþme
ve gidiþat noktasýndaki görüþ ve
fikirleri kesinlikle Çekirdek Takým üyesi
olmayan kiþilerin görüþ ve
fikirlerinden daha üstün tutulur.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
<para>Ýþte bütün bu düzenlemeler
Linux'ten birçok noktada farklýlýk
gösterir:</para>
<orderedlist>
<listitem>
<para>Hiç kimse sistem içeriðini kontrol
edemez. Pratikte bu farklýlýk göze
çok önemli gelebilir. Asýl mimar
(Chief Architect) kodun asýl koddan
çýkartýlmasý isteðinde
bulunabilir ve hatta Linux projelerinde birçok
kiþi deðiþiklikler yapabilir.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Diðer taraftan merkezi bir depo vardýr.
Bu depo eski tüm versiyonlarda dahil olmak üzere
bir noktada toplanmýþ olarak iþletim
sistemine ait tüm kodlarý
barýndýrýr.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>BSD projeleri yalnýzca kernel(çekirdek)
olarak deðil <quote>bütün iþletim
sistemi</quote> olarak kabul edilir. Bu özellik
yalnýzca marjinal olarak faydalýdýr.
Ne BSD nede Linux programlar olmadan yararlý deðildir.
Ve bu programlar Linux altýnda BSD altýnda
kullanýldýðý gibi
kullanýlýr.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>CVS kod aðacýnýn (source tree)
biçimlendirilmiþ olmasýnýn
bir neticesi olarak BSD geliþim evreleri gayet
açýktýr ve herhangi bir versiyona ait
bilgi versiyon numarasý yada piyasaya sürülme
tarihi ile bulunabilir. Hatta CVS güncellemelere izin
bile verir. Örneðin &os; deposu ortalama
günde 100 kez güncellenir ancak bu güncellemeler
çoðu kez çok küçüktür.
</para>
</listitem>
</orderedlist>
</sect2>
<sect2>
<title>BSD Sürümleri</title>
<para>Her BSD projesi üç tane farklý
sürüm içerir. Linuxteki gibi bu
sürümler 1.4.1 ya da da 3.5.0 olarak belirlenir.
Ek olarak versiyon numaralarý kendi amacýný
belirten bir son eke sahiptir:</para>
<orderedlist>
<listitem>
<para>Geliþtirilmiþ olan versiyon
<firstterm>CURRENT</firstterm> (Geçerli En Son)
olarak adlandýrýlýr. &os;'de
CURRENT'a bir numara atanýr. Örneðin &os;
5.0-CURRENT. NetBSD açýk bir biçimde
farklý isimlendirme þemasý
kullanýr. Kullanýlan bu þema tek
harften oluþan bir son ektir ki bu son ek dahili
arayüzdeki deðiþikliði ifade eder.
Örneðin NetBSD 1.4.3G gibi. OpenBSD her hangi
bir numara atamasý yapmaz
(OpenBSD-current). Bütün yeni sürümler
sistemde bu þekilde kullanýlýr.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Belirli aralýlarla yýlda iki ila dört
defa projeler CD-ROM ile edinme yada ftp sitelerinden
ücretsiz olarak download etmek için
piyasaya sürülür(RELEASE). Örneðin
OpenBSD 2.6 RELEASE. Yada NetBSD 1.4-RELEASE. Piyasaya
sürülen <firstterm>Sürüm</firstterm>
(RELEASE) versiyonu son kullanýcý
için gerekli olan sürümdür ve sistemin
normal versiyonudur. Ayrýca
NetBSD ayrýca <emphasis>yama sürümleri</emphasis>
(patch releases) Örneðin NetBSD 1.4.2 gibi.
Bu sürümler üç
basamaklýdýr.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>RELEASE versiyonlarda her hangi bir hata (bug)
bulunðunda hatalar düzeltilir ve CVS kaynak kodu
aðacýna (source tree) dahil edilir. &os; 'de
son elde edilen sürüm <firstterm>STABLE</firstterm>
(saðlam versiyon) olarak adlandýrýlýr
ancak OpenBSD ve NetBSD RELEASE versiyon ismini kullanmaya
devam eder. CURRENT versiyonun test edilmesi
sýrasýnda yeni ama küçük
özellikler sisteme dahil edilebilir.</para>
</listitem>
</orderedlist>
<para><emphasis>Bütün bunlarýn aksine Linux'te iki
ayrý kod aðacý (code tree) vardýr:
Stable (Saðlam) versiyon ve Development (Geliþmekte olan)
versiyon. Stable versiyon çift sayýlardan
oluþan minor versiyon numaralarýna
sahiptir. 2.0, 2.2, 2.4 gibi. Development versiyon ise tek
sayýlardan oluþan minor versiyon numaralarýna
sahiptir. 2.1, 2.3, 2.5 gibi.
Bazý durumlarda deðiþik Linux
daðýtým firmalarý kendi
geliþtirdikleri ürünleri
<quote>TurboLinux 6.0 with kernel 2.2.14</quote></emphasis>
þeklinde piyasaya sürebilir.</para>
</sect2>
<sect2>
<title>BSD'nin in hangi versiyonlarý bulunabilir?</title>
<para>Birçok Linux sürümünün aksine
açýk kaynak kodu olan yanlýzca üç
tane BSD sürümü vardýr.her BSD projesi
kendi kod aðacý (source tree) ve çekirdeðine
sahiptir. Ve pratikte kullanýcýlarýn
projelere kendi ekledikleri kodlarla Linuxteki kodlar
arasýnda daha az farklýlýk vardýr.</para>
<para>Her projenin amacýný gruplamak gerçekten
zordur: Farklýlýklar kiþilere özeldir.
Genel olarak:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>&os; yüksek performans ve son
kullanýcýlar için kullaným
kolaylýðý amacýný güder.
Ve ISP firmalarý için favori iþletim
sistemdir. PCler ve Compaq'ýn Alpha iþlemcileri
üzerinde çalýþýr. &os;
açýk bir farkla diðer projelere oranla daha
fazla kiþi tarafýndan
kullanýlýr.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>NetBSD azami seviyede taþýnabilirlilik
hedefler. <quote>NetBSD üzerinde elbette
çalýþýr!</quote> ile de bu
belirtilmiþ olur. Ek olarak sade dizayna sahip olmak
önemlidir. NetBSD palmtoplardan
büyük serverlara kadar her yarde
çalýþýr ve NASA'nýn uzay
çalýþmalarýnda da
kullanýlmýþtýr.Özel olarakda
Intel-olmayan donanýmlar için iyi
seçimdir.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>OpenBSD kod temizliðini ve güvenliðini
hedef alýr. Açýk kaynak
kod geliþtirim modeli ve sýký kod
incelemesini içerir ve banka
ABD hükümet bakanlýklarý, hisse
senedi kurumlarý gibi güvenlik
temelli iþletmeler için bir iþletim
sistemi olmayý hedefler. NetBSD
gibi birçok platformda
çalýþabilir.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
<para>Bunlardan baþka açýk kod olamayan iki
deðiþik ki deðiþik iki BSD &unix;
iþletim sistemi mevcuttur. Bunlar BSD/OS ve
Apple'ýn geliþtirdiði &macos; X:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>BSD/OS 4.4 BSD türetilmiþ en eski
sürümdür. Açýk kaynak kodlu
deðildir ve bu sebeble kod çok
küçük bir maliyetle satýn
alýnabilir. Bir çok açýdan
&os;'ye benzer ve bir çok geliþtirici iki
sistemlede çalýþýr.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.apple.com/macosx/server/">&macos;
X</ulink>
<ulink url="http://www.apple.com/">Apple Computer Inc.'in</ulink>
&macintosh; serisinin en son üyesidir. Bu iþletim
sisteminin çekirdeði BSD tabanlýdýr
ve <ulink
url="http://developer.apple.com/darwin/">Darwin</ulink>,
olarak adlandýrýlýr. Diðer
versiyonlarýn aksine iþletim aksine
çekirdek açýk kaynak kodludur. Bu
geliþimin bir neticesi olarakda
Apple geliþtiricileri &os; committer
'ýdýr. Bu çekirdeðin üzerinde
Aqua/Quartz grafik arabirimi ve &macos; 'un diðer
ürünleri vardýr. Fakat bu X arabiriminin
kodu kapalýdýr. Bu iþletim sistemi
x86 and PPC mimarilerinde
çalýþýr.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</sect2>
<sect2>
<title>BSD kullaným lisansýnýn GNU
kullaným lisansýndan farký nedir?</title>
<para>Linux kapalý kod (closed source)
yazýlýmýný saf
dýþý býrakmak için
tasarlanmýþ
<ulink url="http://www.fsf.org/copyleft/gpl.html">GNU General
Public License</ulink> (GPL) lisansý ile
daðýtýlýr. GPL lisanslý bir
ürün kullanarak geliþtirilen bir
yazýlýmda mutlaka GPL lisansý ile
daðýtýlmalýdýr. Fakat
<ulink url="http://www.opensource.org/licenses/bsd-license.html">BSD
lisansý</ulink> daha az
kýsýtlayýcýdýr ve binary
daðýtýma izin verir. Bu özellikle
gömülü uygulamalar için çekici bir
lisans türüdür.</para>
</sect2>
<sect2>
<title>Daha baþka ne bilmeliyim?</title>
<para>BSDler için Linuxlere oranla daha az
programýn üretildiði zamanlarda BSD
geliþtiricileri Linux programlarýný BSD
altýnda çalýþtýrmayý
saðlayan Linux uyumluluk paketini ortaya
çýkardýlar. Bu Paket, Linux sistem
çaðrýlarýný düzgün
yapabilmek için her iki çekirdek
deðiþikliklerini ve C Library (C
kütüphanesi) gibi Linux uyumluluk
dosyalarýný içerir. Linux
programlarýný Linux makinesi ile BSD makinesi
altýnda çalýþtýrmak
arasýnda hýz bakýmýndan her hangi
bir kayda deðer fark yoktur.</para>
<para>BSD 'nin <quote>All from one supplier (Herþey
tek elden)</quote> mantýðý Linuxlerde
ayný sýklýkla yapýlan
güncelleme iþlemlerinin daha kolay olduðu
anlamýna gelir. BSD kütüphane versiyon
güncellemelerini eski versiyon kütüphaneleri ile
uyumlu olarak yapar ve bu eski Binary kodlarý
çalýþtýrmayý mümkün
kýlar.</para>
</sect2>
<sect2>
<title>BSD'mi Linux'mü kullanmalýyým?</title>
<para>Bunlarýn hepsinin pratikteki anlamý nedir?
Kim BSD kim Linux kullanmalý?</para>
<para>Bu hakikatten cevaplanmasý zor bir sorudur.
Bir kaç öneri þuþekilde
sýralanabilir:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para><quote>If it ain't broke, don't fix it</quote>
(Bozulmuyorsa düzeltme). Eðer halihazýrda
açýk kodlu bir iþletim sistemi
kullanýyorsanýz ve ondan memnunsanýz
deðiþiklik yapmak için iyi bir sebeb
yoktur.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>BSD sistemi, özellikle &os; dikkate deðer
bir þekilde Linuxlerden daha fazla performans
saðlayabilir. Fakat bu herkesi ayný derecede
etkileyen birþey deðildir ve bir çok
durumda yok denecek kadar az performans farký
vardýr. Ama bazý özel durumlarda da
Linux'de &os;'den daha iyi olarak nitelendirilebilir.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Genelde BSD sistemi güvenilirlilik
açýsýndan daha iyi üne
sahiptir. ve bu genelde daha olgun koda sahip
oluþundan kaynaklanýr.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>BSD lisansý GPL Lisansýndan daha dikkat
çekicidir.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>BSD Linux kodlarýný
çalýþtýrabilir ama Linux
BSD kodlarýný
çalýþtýranilir. Bunun bir
neticesi olarakda BSD için Linux'den daha fazla
yazýlým vardýr.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</sect2>
<sect2>
<title>BSD için kim yardým servis ve eðitim
saðlýyor?</title>
<para>BSDi her zaman BSD/OS'u desteklemektedir ve yakýn
zaman önce &os; ile bir anlaþma
imzalamýþlardýr.</para>
<para>Ek olarak her projenin kendi yardým yada kiralama
departmaný vardýr: <ulink
url="../../../../commercial/consulting_bycat.html">&os;</ulink>,
<ulink
url="http://www.netbsd.org/gallery/consultants.html">NetBSD</ulink>,
and
<ulink url="http://www.openbsd.org/support.html">OpenBSD</ulink>.</para>
</sect2>
</sect1>
</article>
|